Τίποτα στην Ευρωπαϊκή Ένωση δεν θυμίζει το πανηγυρικό κλίμα της περασμένης άνοιξης, όταν ανακοινώθηκε το νέο Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Άσυλο.
Τις πρώτες αμφιβολίες στο κατά πόσο η περίφημη αλληλεγγύη που ευαγγελιζόταν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα ήταν αρκετή για να επιλύσει ένα τόσο σημαντικό ζήτημα, όπως το μεταναστευτικό, ακολούθησε η βεβαιότητα, πως κάθε μέλος στην ουσία παλεύει για τον εαυτό του. Η δε κίνηση της Γερμανίας να επαναφέρει προσωρινά ελέγχους στα σύνορά της, παρά τις αντιδράσεις των γειτόνων της, έδειξε πως τα χρόνια αδιέξοδα της ΕΕ παραμένουν υπαρκτά.
Κανένας δεν λέει πως υπάρχουν εύκολες λύσεις. Η γεωγραφική εγγύτητα της Ευρώπης με την Ασία και την Αφρική, η οικονομική της ευρωστία με τις ευκαιρίες εργοδότησης που προσφέρει, όπως επίσης και το ότι δίνει έμφαση στη δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα (έστω και αν αρκετοί που θέλουν να κατοικήσουν στην επικράτειά της δεν τα σέβονται) την καθιστούν ένα ελκυστικό προορισμό. Και θα συνεχίσει να είναι έτσι για πολύ καιρό ακόμη.
Μια ιδέα που συζητιέται για να σταματήσει η παράνομη μετανάστευση είναι η δημιουργία κέντρων για αιτητές ασύλου που θα βρίσκονται σε ξένες χώρες. Οι μετανάστες θα μεταφέρονται σε αυτά τα κέντρα. Αν το αίτημά τους γίνει αποδεκτό θα κατανέμονται σε κάποιο κράτος μέλος και αν απορριφθεί θα επαναπροωθούνται στις χώρες προέλευσής τους.
Κάτι δηλαδή ανάλογο με τη συμφωνία που πέτυχε η Ιταλία με την Αλβανία. Κάτι, επίσης ανάλογο, που ήθελε να κάνει η Βρετανία με κέντρα στη Ρουάντα αλλά έφαγε «πόρτα» από το Ανώτατο Δικαστήριο. Κάτι τέτοια θα βλέπει τώρα το Λονδίνο και θα το μετανιώνει ακόμη περισσότερο για την απόφαση για το Brexit.
Παρόμοια μέτρα απορρίφθηκαν το 2018 από την Κομισιόν του Ζαν Κλοντ Γιούνκερ. Σήμερα, η κατάσταση είναι εντελώς διαφορετική και υπάρχει όλη η θέληση για κάτι τέτοιο. Το μεταναστευτικό μετατράπηκε σε αρένα πολιτικής αντιπαράθεσης και είναι το άρμα με το οποίο ακροδεξιά κόμματα κατακτούν την εξουσία. Οι σκληρές τους θέσεις και η ρητορική που χρησιμοποιούν τους ανοίγει το δρόμο για εκλογικές επιτυχίες.
Στο ζήτημα του μεταναστευτικού τα ακροδεξιά κόμματα κάνουν μεγάλη φασαρία και επισκιάζουν τα υπόλοιπα, που δεν έχουν να προτείνουν και κάτι ουσιαστικό ή ρεαλιστικές λύσεις. Τα ανοικτά σύνορα για παράδειγμα το 2024, μόνο ως αστείο ακούγονται σήμερα, που το ζήτημα της ασφάλειας ιεραρχείται ψηλά.
Όταν δεν υπάρχουν επιχειρήματα αλλά φωνές, συνήθως νικητής είναι αυτός που φωνάζει περισσότερο. Και αυτός είναι τα ακροδεξιά κόμματα που βγαίνουν διπλά κερδισμένα. Πρώτο, γιατί οι προτάσεις τους είναι αυτές που γίνονται αποδεκτές και δεύτερο, γιατί παρουσιάζονται αποτελεσματικά στα μάτια των ψηφοφόρων.
