Το «άτυπο δείπνο» της 15ης Οκτωβρίου αποτελεί, ενδεχομένως, από τις πιο σοβαρές εξελίξεις στο κεφάλαιο Κυπριακό για πάνω από ένα χρόνο. Είναι μια εξέλιξη που, έστω κι αν δεν διαφαίνεται κάποιο θετικό αποτέλεσμα, δεν μπορεί κάποιος να την παραβλέψει, ούτε και από την άλλη να υποβαθμιστεί.
Εξάλλου η ιστορία του Κυπριακού εμπεριέχει ουκ ολίγα περιστατικά απρόσμενων εξελίξεων τα οποία η ελληνοκυπριακή πλευρά βρέθηκε να αντιμετωπίζει χωρίς την απαραίτητη προετοιμασία. Προφανώς γιατί οι τρίτοι γνώριζαν πολύ καλά την αδυναμία που έχει στο να πηγαίνει στις συνομιλίες επαρκώς προετοιμασμένη και έτσι φρόντιζαν σε συνεργασία με την τουρκική πλευρά να φέρνουν τους Ελληνοκύπριους προ καταστάσεων που δεν μπορούσαν να ξεφύγουν.
Όπως και να έχουν τα πράγματα Νίκος Χριστοδουλίδης και Ερσίν Τατάρ θα βρεθούν, σε λιγότερο από ένα μήνα, εκ νέου στη Νέα Υόρκη αυτή τη φορά όχι για ξεχωριστά ραντεβού. Θα πάνε στην αμερικανική μεγαλούπολη γιατί τους καλεί ο Αντόνιο Γκουτέρες σε ένα δείπνο το οποίο έχει χαρακτηριστεί άτυπο. Με την έννοια του ότι όσα θα συζητηθούν δεν θα θεωρούνται επίσημη διαπραγμάτευση.
Πέραν όμως από το θετικό της εξέλιξης είναι καλό να κοιτάξει κανείς και την όλη πορεία των γεγονότων τους τελευταίους 2-3 μήνες. Αυτό το «άτυπο δείπνο» της 15ης Οκτωβρίου δεν είναι διαφορετικό απ’ εκείνο που θα γινόταν κάπου στα μέσα Αυγούστου. Δεν άλλαξαν ποτέ τα δεδομένα επί της ουσίας τους στο μεσοδιάστημα. Το μόνο που μπορεί να άλλαξε μερικώς είναι το ότι η Άγκυρα αποφάσισε τελικά να επιτρέψει στον Τατάρ να πάει σε μια τριμερή συνάντηση.
Στο παρελθόν είχαν αρκετές φορές επισημάνει πως ο Ερσίν Τατάρ δεν έχει τέτοια ισχύ ώστε να αρνηθεί μια πρόσκληση από το Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών. Και ότι εκείνος που είχε τη μπάλα στα πόδια του είναι ο ίδιος ο Αντόνιο Γκουτέρες, ο οποίος προφανώς περίμενε το πράσινο φως από την Τουρκία για να κάνει κίνηση.
Όπως και ο ίδιος ο Ερσίν Τατάρ παραδέχθηκε προ ημερών, δεν μπορούσε να απαντήσει αρνητικά σε μια πρόσκληση από το ΓΓ ΟΗΕ. Τοποθέτηση που αφήνει εκτεθειμένη την πλευρά του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών.
Αυτή τη στιγμή φαινομενικά Νίκος Χριστοδουλίδης και Αντόνιο Γκουτέρες βρίσκονται στην ίδια πλευρά και ο Ερσίν Τατάρ στην απέναντι. Χριστοδουλίδης-Γκουτέρες δηλώνουν πως επιδίωξή τους είναι η επανεκκίνηση των προσπαθειών στο Κυπριακό, σε αντίθεση με τον Τατάρ που βάζει όρους και θέτει προϋποθέσεις για να συζητήσει ο,τιδήποτε.
Συμφωνήθηκε το δείπνο της 15ης Οκτωβρίου να είναι άτυπο και να μην θεωρηθεί ως μέρος της διαδικασίας για το Κυπριακό. Κάτι που με τον ένα ή τον άλλο τρόπο επέβαλε η τουρκική πλευρά στο πλαίσιο της εμμονής της να μη συζητά το Κυπριακό και να απαιτεί ικανοποίηση των όρων. Γι’ αυτό και ευθύς μετά τη συμφωνία για το «άτυπο δείπνο» ο Τατάρ και η τουρκική πλευρά πρόταξαν τη θέση πως δεν θα υπάρχει ατζέντα κατά τη συνάντηση.
Για την ελληνοκυπριακή πλευρά η συνάντηση δεν μπορεί να μην έχει ατζέντα, αφού το ζητούμενο παραμένει το πως θα επανεκκινήσει το Κυπριακό. Αυτό λέει και ο λογική και αυτό θα έπρεπε να καταστεί ξεκάθαρο και από την πλευρά των Ηνωμένων Εθνών. Και επειδή είναι πολύ πιθανό να κινηθούν, χρησιμοποιώντας διάφορα προσχήματα, και τα Ηνωμένα Έθνη στη λογική μιας συνάντηση χωρίς ατζέντα, η ελληνοκυπριακή πλευρά θα πρέπει να κινηθεί με αντίθετη προσέγγιση.
Ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης θα πρέπει να πάει με πολύ συγκεκριμένη ατζέντα η οποία θα αφορά την επανεκκίνηση του Κυπριακού μέσα από έναν διάλογο. Ο ίδιος όπως και όλοι θυμούνται ουκ ολίγες φορές που η τ/κ πλευρά πήγε σε συναντήσεις επιδιώκοντας να διαμορφώσει τη δική της ατζέντα. Το έπραξε και στην τελευταία πενταμερή το 2021.
Επίσης η ε/κ πλευρά οφείλει να έχει προετοιμαστεί για όλα τα πιθανά σενάρια. Ακόμα και για το ενδεχόμενο να μπουν κάτω τα τρία «Α» του Τατάρ (απευθείας εμπόριο, πτήσεις, διεθνείς επαφές). Το να προετοιμαστεί δεν σημαίνει ότι και τα συζητά. Προετοιμασία σημαίνει καλύτερος τρόπος αντιμετώπισης τους.
Η αδυναμία της ε/κ πλευράς να προετοιμάζεται επαρκώς για όλα τα ενδεχόμενα (φοβούμενη κριτική στο εσωτερικό) την οδήγησε πολλές φορές ενώπιον κρίσιμων καταστάσεων που αδυνατούσε να αντιμετωπίσει. Ενδεχομένως και σ’ αυτή την περίπτωση να βρεθεί και πάλι ενώπιον ανάλογων καταστάσεων…
