Το 1999 όταν το ακροδεξιό Κόμμα Ελευθερίας (FPO) στην Αυστρία, τότε υπό τον Γεργκ Χάιντερ, έκοψε δεύτερο το νήμα στις εκλογές, έγινε ο χαμός.
Οι Αυστριακοί βγήκαν στους δρόμους και διαμαρτύρονταν, οι υπόλοιποι φώναζαν για την άνοδο της ακροδεξιάς και η Ευρωπαϊκή Ένωση επέβαλε κυρώσεις στη Βιέννη, επειδή το FPO συμμετείχε στην κυβέρνηση.
Τίποτα από όλα αυτά δεν θα συμβεί αν την ερχόμενη Κυριακή επιβεβαιωθούν οι προβλέψεις που φέρουν το Κόμμα Ελευθερίας όχι μόνο να κερδίζει τις εκλογές, αλλά ίσως να είναι και σε θέση να σχηματίσει κυβέρνηση. Ενδεχόμενο προς το παρόν απομακρυσμένο μια και ελάχιστοι θέλουν να συμμαχήσουν μαζί του, ενώ και ο ίδιος ο Αυστριακός πρόεδρος έχει πει πως δεν θα δεχτεί να τον ορκίσει καγκελάριο.
Τι άλλαξε από το 1999; Πάρα πολλά. Τότε η άνοδος της ακροδεξιάς είχε μόλις ξεκινήσει και λίγοι υποπτεύονταν μέχρι που μπορούσε να φτάσει. Ήταν η εποχή γεμάτη αισιοδοξία για τις αλλαγές που σημειώνονταν και οι περισσότεροι πίστευαν πως «τα καλύτερα είναι μπροστά μας».
Όμως, ακολούθησε 11η Σεπτεμβρίου, η χρηματοπιστωτική κρίση του 2008, η μεταναστευτική κρίση, η πανδημία Covid-19, αρκετοί πόλεμοι και συρράξεις ανάμεσα τους και η εισβολή της Ρωσίας. Με λίγα λόγια όλα τα απαραίτητα συστατικά για να δημιουργηθεί ένα έντονο κλίμα αβεβαιότητας και φόβου.
Αυτό βέβαια δεν σημαίνει πως τα πράγματα είναι στ’ αλήθεια χειρότερα από ότι προηγουμένως. Όσο και να θέλουν να μας κάνουν μερικοί να πιστέψουμε για το αντίθετο, λιγότεροι άνθρωποι σήμερα πεινούν, το προσδόκιμο ζωής αυξάνεται, συνεχώς ανακαλύπτονται νέες θεραπείες για σοβαρές ασθένειες και καταγράφονται λιγότεροι πόλεμοι. Βλέπουμε να καταγράφεται πρόοδος σε πολλά και να επαναπροσδιορίζονται αξίες και τρόπος ζωής.
Παρόλα αυτά, διάχυτη είναι η αντίληψη πως η ζωή έγινε χειρότερη και πως τα πράγματα θα δυσκολέψουν ακόμη περισσότερο στο μέλλον. Ακριβώς αυτό τον φόβο τον εκμεταλλεύονται στο έπακρο τα ακροδεξιά όπως και τα ακροαριστερά κόμματα και προσελκύουν δυσαρεστημένους ψηφοφόρους. Πουλούν την εικόνα πως παλεύουν με το σύστημα και πως αγωνίζονται για τους πολίτες και καταφέρνουν να κερδίζουν την ψήφο τους.
Η επιτυχία της ακροδεξιάς δεν είναι αυστριακή υπόθεση, είναι καθολική. Δεν αποτελεί τον μπαμπούλα ή κάτι που πρέπει οι πολίτες να φοβούνται αλλά μια εναλλακτική πολιτική δύναμη. Που έχει μια ρητορική που όχι μόνο δεν τρομάζει αλλά αντίθετα είναι ελκυστική και λέει αυτά που θέλουν να ακούσουν οι πολίτες.
Ελάχιστοι στην Αυστρία, όπως και στην Ευρώπη το βράδυ της Κυριακής θα θυμηθούν το 1999. Η ακροδεξιά έχει κανονικοποιηθεί και έχει γίνει μέρος του πολιτικού συστήματος.
