Τίτλος μιας Σκέψης της Ημέρας που μου έκανε, μέσα στον Ιούλιο, ο φίλος και συνεργάτης μου, μουσικοσυνθέτης, θαλασσοπόρος και δάσκαλος αεί διδασκόμενος, Δημήτρης Οικονομάκης. Την έγραψε και την εκφώνησε μέσα από το ιστιοπλοϊκό του, λέγοντάς μου δεν μπορούσα να βγάλω την Κύπρο από το μυαλό μου όλες αυτές τις μέρες. Την αφορμή για την συγκεκριμένη Σκέψη, του την έδωσε όμως κάτι άλλο:
Αράζουμε λοιπόν σ’ ένα γραφικό κολπάκι της Σχοινούσας.
Σε λίγο καταφθάνει κοντά μας ένα ιστιοπλοϊκό με ένα συμπαθητικό στην όψη ζευγάρι. Αλλά…έχει τούρκικη σημαία.
Την βλέπω και το εθνικό φρόνημα με σκουντά. Κάνε κάτι. Είναι βλέπετε κι οι μέρες συναισθηματικά φορτισμένες με τα ελληνοτουρκικά…
Βάζω λοιπόν Βανδή στο διαπασών…
Δεν φάνηκε να έπιασε το μήνυμα αλλά μάλλον ενοχλήθηκε από την ένταση, όπως κι εγώ δηλαδή, πόση ώρα μπορείς να ακούσεις Βανδή στο διαπασών, η παρέμβαση μου πήρε τέλος…
Γειτονέψαμε και στο ταβερνάκι αργότερα, πιάσαμε κουβεντούλα για τα σκάφη μας, α έχουμε πάει και στην Ινσταμπούλ, το ‘φερα σιγά σιγά στο επεισόδιο με την τραγουδίστρια, ξέρετε πήγε να τραγουδήσει στη Σμύρνη, να μια αφίσα του Κεμάλ, δεν τραγουδάω με τον Κεμάλ αυτή και αποχωρεί, έξαλλες οι τουρκικές εφημερίδες, είσαι θρασύτατη, να μην ξανάρθεις, διπλωματικό επεισόδιο.
Μα γιατί θύμωσε με τον Κεμάλ; Είναι ο μεγάλος μας ηγέτης. Όπως για κάποιους από εσάς ο Βενιζέλος ίσως, είχαν και εκτίμηση μεταξύ τους. Πήρε τα κομμάτια μιας διαλυμένης αυτοκρατορίας και δημιούργησε ένα σύγχρονο ισχυρό και κυρίως κοσμικό, μην το υποτιμάς αυτό, κράτος.
Ναι αλλά έκανε μαζικές σφαγές των Ελλήνων στη Σμύρνη…
Αγριότητες γίνονται στους πολέμους, εμείς ξέρουμε ότι απέκρουσε την κατευθυνόμενη από τις μεγάλες δυνάμεις ελληνική επίθεση.
Συνεχίσαμε την συζήτηση σε ήπιους τόνους. Σκέφτομαι πόσο διαφορετικά βλέπει ο καθένας από τη μεριά του τα γεγονότα. Την ελληνική επανάσταση, τη Σμύρνη, την εισβολή στην Κύπρο. Πόσο δύσκολο είναι να τα δεις μέσα απο το πρίσμα του άλλου. Ίσως και αδύνατο.
Αλλά τουλάχιστον θα μπορούσαμε να αναλογιζόμασταν τα δικά μας λάθη, το δικό μας μερίδιο ευθύνης στις τραγωδίες που σημάδεψαν τις σχέσεις με τους γείτονες. Αλλά αυτά αποσιωπούνται, εκατέρωθεν υποθέτω, από το εθνικό αφήγημα.
Καμία σφαγή, όπως αυτή της Σμύρνης, δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή γιατί «τι να κάνουμε αυτά έχει ο πόλεμος».
Όμως όντως ο ελληνικός στρατός, σε μια έξαρση τυχοδιωκτικού μεγαλοϊδεατισμού, έφτασε μέχρι τα βάθη της Τουρκίας και το έθνος πλήρωσε δυσβάσταχτο τίμημα.
Καμία εισβολή, όπως αυτή της Κύπρου, δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή.
Ιδιαίτερα όταν συνοδεύτηκε με τη γνωστή τουρκική αγριότητα και την τραγική πραγματικότητα χιλιάδων αγνοουμένων που χάθηκαν στα βάθη της Ανατολής.
Να γνωρίζουμε όμως ότι για αρκετά χρόνια οι αντιθέσεις ανάμεσα στις δυο κοινότητες έφτασαν ακόμη και σε ένοπλες μορφές.
Κυρίως να θυμόμαστε πάντα ότι η αφορμή δόθηκε από το άθλιο πραξικόπημα του Σαμψών ενάντια στον Μακάριο. Ενορχηστρωμένο, ως καρικατούρα, από την Ελληνική χούντα του Ιωαννίδη.
Που δεν είχε καν προνοήσει τη δυνατότητα στρατιωτικής υποστήριξης. Και παρά λίγο να οδηγήσει σε μια συνολική εθνική καταστροφή.
Την πλήρωσαν οι Κύπριοι… Οι άφρονες, έως και παράφρονες, χουντικοί για εμάς. Το ελληνικό κράτος για τους Τούρκους. Όσο άβολο κι αν είναι, μόνο αν γνωρίζεις τα λάθη σου δεν τα επαναλαμβάνεις.
Εδώ που τα λέμε μπορεί να τα επαναλάβεις κι ας τα γνωρίζεις…
Τέλος πάντων, με τους Τούρκους γείτονες μείναμε στα της Βανδή, ας μην πήγαινε, είναι και η επέτειος της εισβολής, τι περίμενε δηλαδή, είπα εγώ, μα γιατί αντέδρασε με τον Κεμάλ, επέμενε αυτός, κι έτσι ανώδυνα ήπιαμε το ουζάκι μας…
ΥΓ: Γράφω και αναδημοσιεύω κείμενα και «Σκέψεις» από ανθρώπους που εκτιμώ στην Ελλάδα, γιατί (α) είναι καλλιεργημένοι και ευαίσθητοι, και συμμερίζομαι τις απόψεις τους, και (β) για να καταλάβουν και οι φίλοι μου στην Κύπρο ότι, κόντρα στο στερεότυπο «οι καλαμαράδες δεν νοιάζονται για το εθνικό μας πρόβλημα», υπάρχουν πολλά δείγματα που αυτό το διαψεύδουν. Άλλωστε, δεν χρειάζεται πάντα να φωνάζεις για να ακουστείς. Αρκεί και το να νοιώθεις!…
