«Ανεξάρτητοι θεσμοί, που ασκούν διευρυμένες εξουσίες, που επηρεάζουν άμεσα τους πολίτες, όχι μόνο δεν θα έπρεπε να εξαιρούνται ή να επιζητούν να εξαιρεθούν από τις πρόνοιες του Πόθεν Έσχες, αλλά αντίθετα θα αναμενόταν από αυτούς, όπως ακόμη και με δική τους πρωτοβουλία συμπεριληφθούν».
Πρόκειται για απόσπασμα από την ένσταση την οποία κατέθεσε χθες στο Ανώτατο Δικαστήριο η Βουλή, δια του δικηγόρου Χρίστου Κληρίδη, στην αίτηση του Προέδρου της Δημοκρατίας όπως κηρυχθεί αντισυνταγματικός ο νόμος με τον οποίο περιλήφθηκαν στους αξιωματούχους που υποχρεούνται να υποβάλλουν έκθεση των περιουσιακών τους στοιχείων, ο Γενικός Εισαγγελέας και ο Βοηθός Γενικός Εισαγγελέας.
Στην πολυσέλιδη ένσταση την οποία υπέβαλε ο κ. Κληρίδης, παρατίθεται σωρεία επιχειρημάτων για να καταδειχθεί ότι δεν ευσταθεί ο βασικός λόγος τον οποίο οι δύο Εισαγγελείς επικαλούνται, ζητώντας να ισχύσει και γι’ αυτούς ο αυτοέλεγχος που ισχύει για τους δικαστές. Να υποβάλλουν, δηλαδή, έκθεση Πόθεν Έσχες στον πρόεδρο του Ανωτάτου Δικαστηρίου και να μην δημοσιοποιούνται τα στοιχεία.
Διαβάσαμε με πολλή προσοχή την ένσταση της Βουλής. Ομολογουμένως, σε αυτήν περιλαμβάνεται πληθώρα νομικών επιχειρημάτων για στήριξη της θέσης ότι οι Εισαγγελείς δεν ανήκουν στη Δικαστική Εξουσία. Ότι ως ανεξάρτητος θεσμός δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι τίθεται θέμα παρέμβασης μιας εξουσίας (της Νομοθετικής) στο χώρο της άλλης (της Δικαστικής).
Αν και δεν είμαστε νομικοί, εντούτοις, τα επιχειρήματα τα οποία επικαλείται ο δικηγόρος της Βουλής φαίνονται αρκούντως λογικά και πειστικά. Σε τέτοιο σημείο, που όσο τα βιώματά μας μέσα από το δημοσιογραφικό λειτούργημα μας επιτρέπουν, δυσκολευόμαστε να αντιληφθούμε αν υπάρχει δυνατότητα το Ανώτατο Δικαστήριο να δικαιώσει τους Εισαγγελείς.
Ανάμεσα σε αυτά αναφέρουμε ενδεικτικά τα εξής:
>>Δεν υπάγονται στη νομοθετική εξουσία, ούτε στο Δικαστικό Σώμα.
>>Δεν συνιστούν μία εκ των πολιτειακών και συνταγματικών εξουσιών, όπως προβλέπονται στο Σύνταγμα (Εκτελεστική, Νομοθετική, Δικαστική εξουσία).
>>Οι δικαστές δεν έχουν αυξημένη έκθεση σε δημοσιότητα, ενώ η άσκηση της εξουσίας τους, ακόμη και η επιβολή της μικρότερης χρηματικής ποινής, αιτιολογείται δημοσίως και υπόκειται σε έλεγχο από ανώτερο δικαστικό όργανο. Αντιθέτως, για τους δύο Εισαγγελείς υπάρχει αδιαφάνεια στις αποφάσεις τους και καμία αιτιολόγηση δεν δίνεται, ενώ η ζωή τους είναι διαρκώς εκτεθειμένη σε δημοσιότητα.
Εξαιρετικά σημαντική είναι η ανάλυση στην οποία προβαίνει ο δικηγόρος της Βουλής ως προς την απαίτηση των δύο Εισαγγελέων να υποβάλλουν Πόθεν Έσχες στον πρόεδρο του Ανωτάτου Δικαστηρίου. Ο κ. Κληρίδης εξηγεί ότι το Ανώτατο δεν έχει συνταγματική εξουσία να εκδώσει κανονισμό με τον οποίο να υποχρεώνεται ο ΓΕ και ο ΒΓΕ να υποβάλουν στον πρόεδρο του Ανωτάτου Πόθεν Έσχες. Ως εκ τούτου, θα υπήρχε, απλώς, μια άτυπη και νομικά ανίσχυρη δήλωσή τους ότι αυτοβούλως θα υποβάλλουν έκθεση περιουσιακών στοιχείων.
Τελικά, επισημαίνει ο κ. Κληρίδης, οι δύο Εισαγγελείς θα είναι οι μόνοι αξιωματούχοι στην Κυπριακή Δημοκρατία, οι οποίοι δεν θα υποβάλλουν κατά δεσμευτικό τρόπο δήλωση Πόθεν Έσχες. Με αποτέλεσμα να τυγχάνουν ευνοϊκότερης μεταχείρισης ακόμη και από τους δικαστές, με τους οποίους ζητούν να τύχουν ίδιας μεταχείρισης.
Επικαλείται και πολλά άλλα ο κ. Κληρίδης, που δεν μας παίρνει ο χώρος να παραθέσουμε. Πριν και πάνω απ’ όλα, όμως, εξαιρετικά βαρύνουσας σημασίας είναι ένα θέμα. «Στη Νομική Υπηρεσία, το 2015, ο ΒΓΕ παύθηκε από το Ανώτατο Δικαστικό Συμβούλιο για ανάρμοστη συμπεριφορά και στη συνέχεια καταδικάστηκε από το Κακουργιοδικείο σε ποινή φυλάκισης μαζί με άλλους συνεργάτες του για αδικήματα που σχετίζονται με τη διαφθορά» αναφέρει επί λέξη ο δικηγόρος της Βουλής.
Το γεγονός αυτό από μόνο του, αφαιρεί πάραυτα κάθε επιχείρημα το οποίο ο οποιοσδήποτε θα βρισκόταν στο αξίωμα του ΓΕ ή του ΒΓΕ μπορεί να επικαλεστεί για να εξαιρεθεί από το νόμο του Πόθεν Έσχες. Αν αφουγκράζονταν ορθά την απαίτηση της κοινωνίας έπρεπε, ακόμη και οικειοθελώς, να προσφερθούν να υποβάλλουν τα στοιχεία τους και να δημοσιοποιούνται.
Είτε αρέσει στους επικεφαλής της Νομικής Υπηρεσίας είτε όχι, η μαύρη σελίδα η οποία έχει γραφτεί στην ιστορία του συγκεκριμένου ανεξάρτητου θεσμού, έχει πλήξει καίρια την εμπιστοσύνη της κοινής γνώμης. Η απαίτηση της κοινωνίας είναι ξεκάθαρη. Ο κάθε αξιωματούχος ο οποίος χρυσοπληρώνεται από τις τσέπες των φορολογούμενων πολιτών, οφείλει να τίθεται διαρκώς υπό έλεγχο ώστε να αποτρέπεται κάθε περίπτωση ενδεχόμενης διαφθοράς.
Μετά από τη φυλάκιση του Ρίκκου Ερωτοκρίτου, έπρεπε αυτοβούλως όλοι να επιδιώκουν να υποβάλλουν πόθεν έσχες. Ακόμη και αν δεν υπήρχε νόμος να τους υποχρεώνει. Μόνο έτσι μπορεί να διαλυθεί η σκιά πάνω από τη σεβαστή Νομική Υπηρεσία.
Μέχρι τις 4 Σεπτεμβρίου που θα αρχίσει η εξέταση της υπόθεσης στο Ανώτατο Δικαστήριο, προλαβαίνει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ή οι δύο Εισαγγελείς να αλλάξουν ρότα. Είναι καιρός όλοι οι κατέχοντες αξίωμα σε αυτό τον τόπο να καθοδηγούνται από τη ρήση «καθαρός ουρανός αστραπές δεν φοβάται».
