Τρεις προσωπικές προτάσεις για διάβασμα, στην παραλία ή στο βουνό, αλλά και για κάθε εποχή και τόπο. Να θυμάστε: Ποτέ κανείς δεν έχασε τον χρόνο του διαβάζοντας.
Το καλοκαίρι και οι διακοπές, σε κάποια παραλία ή βουνό, είναι ο κατάλληλος τόπος και χρόνος για να διαβάσει κανείς ένα βιβλίο – και τι είδους; Πολλοί το συνηθίζουν, κι εγώ επίσης, επειδή τότε έχεις περισσότερο χρόνο στη διάθεσή σου και λιγότερες σκοτούρες (ή τη διάθεση να τις ξεχάσεις προσωρινά). Υπάρχει όμως και αντίλογος: «Πώς μπορεί κανείς να συγκεντρώνεται στο μικρό κάδρο ενός ανοιχτού βιβλίου, όταν υπάρχει το μεγάλο κάδρο –ο ουρανός, η θάλασσα, τα βράχια, το πολύτιμο τοπίο, οι άνθρωποι στα καλύτερά τους– που μπορείς να το χαρείς μόνο για ένα δραματικά περιορισμένο διάστημα;» γράφει στη Lifo ο Δημήτρης Πολιτάκης, και ομολογώ πως δεν το είχα σκεφτεί έτσι. Υπάρχουν βέβαια και ενοχλητικοί αντιπερισπασμοί –ρακέτες, κακοφωνίες, «μουσική»– τους οποίους δυσκολεύεσαι να αγνοήσεις και να διαβάσεις, όμως εγώ τουλάχιστον κατορθώνω να τους αγνοώ όσο γίνεται (με μουσική στα ακουστικά μου π.χ.). Αλλά το «μεγάλο κάδρο» που αναφέρει ο Πολιτάκης μπορώ να το νιώθω εντός μου, γίνομαι μέρος του ενόσω διαβάζω.
Οι περισσότεροι αναγνώστες των διακοπών, ωστόσο, προτιμούν «ελαφρά» βιβλία, χωρίς «άβολες» καταστάσεις και «βαριά» νοήματα, όμως πιστεύω ότι δεν υπάρχει κατάλληλη εποχή γι’ αυτά – καλύτερα να μη διαβάζεις τίποτα και να χαζεύεις το τοπίο παρά τις σελίδες τους. Για τους άλλους, προτείνω κάποια βιβλία λογοτεχνίας που διάβασα πρόσφατα, κατάλληλα για διακοπές ή μη. Πρώτο το αριστουργηματικό «Stella Maris» (εκδ. Gutenberg 2022) του Αμερικανού Cormac McCarthy (1933-2023). O τίτλος του είναι το όνομα μιας ψυχιατρικής κλινικής όπου κλείνεται οικειοθελώς η 20χρονη Αλίσια Γουέστερν, ιδιοφυία στα Μαθηματικά, η οποία όμως δεν μπορεί να αποδεχτεί τη ζωή και τις συμβάσεις της, νιώθει ξένη παντού. Το βιβλίο αποτελείται εξ ολοκλήρου από τους διαλόγους της με τον ψυχίατρό της, με τον οποίο «συζητούν για τα ουσιαστικά θέματα της ζωής της: Τα μαθηματικά, τη φιλοσοφία, τη μουσική, τον Θεό, τον θάνατο, το ζήτημα της αλήθειας, αλλά και για τον αδελφό της Μπόμπι Γουέστερν», γράφει στο οπισθόφυλλο. Αν ένα μυθιστόρημα δεν αφορά τη ζωή και τον θάνατο δεν είναι ενδιαφέρον, πίστευε ο συγγραφέας…
«Ο αγαπημένος μαθηματικός τύπος του καθηγητή» (εκδ. Άγρα 2011), της Γιαπωνέζας Yoko Ogawa (1962–), μιλά για έναν επιφανή καθηγητή των Μαθηματικών ο οποίος, εξαιτίας ενός αυτοκινητιστικού ατυχήματος, ζει με μια βραχεία μνήμη μόλις ογδόντα λεπτών. Τον φροντίζει μια οικονόμος, με την οποία κάθε πρωί συστήνονται ξανά ο ένας στον άλλο. «Ο καθηγητής μπορεί να μη θυμάται τι έφαγε για πρωινό, αλλά στο μυαλό του είναι ακόμα ζωντανές οι κομψές εξισώσεις από το παρελθόν. Μετά από δική του προτροπή, η οικονόμος τού γνωρίζει τον δεκάχρονο γιο της. Έτσι ξεκινά μεταξύ τους μια θαυμάσια σχέση. Ο καθηγητής σκαρώνει έξυπνους μαθηματικούς γρίφους –βασιζόμενος άλλοτε στο νούμερο του παπουτσιού της και άλλοτε στην ημερομηνία γέννησής της– και οι αριθμοί αποκαλύπτουν έναν κόσμο ποίησης και καταφυγής τόσο στην οικονόμο όσο και στον γιο της». Κατά σύμπτωση, και αυτό το βιβλίο που διάλεξα έχει σχέση με τα Μαθηματικά, όμως και τα δυο είναι κατάλληλα για όλους χωρίς να είναι δύσκολα ή στρυφνά. Η Ογκάουα, άλλωστε, βραβεύτηκε από την Εταιρεία Μαθηματικών της Ιαπωνίας επειδή αποκάλυψε με τον δικό της εύληπτο τρόπο στον αναγνώστη την ομορφιά αυτού του επιστημονικού κλάδου.
Και ένα ξεχωριστό, ποιοτικό βιβλίο εσωτερικού τρόμου από τον δεξιοτέχνη του είδους, τον Αμερικανό Thomas Ligotti (1953–): Είναι το «Teatro grotesco» (εκδ. Αντίποδες 2023) και αποτελείται από 13 διηγήματα σε 3 ενότητες – Διαταραχές, Παραμορφώσεις, Σακατεμένοι και Ασθενείς. Με εμφανείς επιρροές από τον Έντγκαρ Άλαν Πόε και τον Χ. Φ. Λάβκραφτ, η παράξενη μυθοπλασία του Λιγκότι ξεναγεί τον αναγνώστη «σε σκιερά σοκάκια κάτω απ’ το φως των άστρων, σε έρημους νοσοκομειακούς διαδρόμους και θαλάμους, σε ρημαγμένες γειτονιές· κρυφοκοιτάζει τα θαυμαστά εμπορεύματα πίσω από σκονισμένες βιτρίνες, αργοσέρνεται σε βαλτώδεις υπονόμους που κρύβουν φρικώδεις βιολογικές αναζητήσεις· τρυπώνει σε σκελετωμένα κουφάρια κτηρίων γεμάτων μεγαλείο, που παγιδεύουν το βλέμμα των περαστικών για να τους δελεάσουν με φαντασμαγορικά δωμάτια, υπόγεια που κρύβονται κάτω από δερμάτινες καταπακτές, αραχνιασμένες σοφίτες, φεγγαροφώτιστους χώρους που σφύζουν με απειλή αλλά και σαγήνη», όπως γράφει στο οπισθόφυλλο του βιβλίου.
Είτε διαβάζετε στις διακοπές, λοιπόν, είτε όχι, είτε αυτά τα βιβλία που σας προτείνω ικανοποιούν το γούστο σας είτε όχι, ένα είναι γεγονός αναμφισβήτητο: Ποτέ κανείς δεν έχασε τον χρόνο του διαβάζοντας. Στο κάτω-κάτω, κάθε βιβλίο είναι κι ένα μέσον που μας ταξιδεύει σε άλλους τόπους ή χρόνους – με άλλα λόγια, ένα όχημα που μας πάει διακοπές, και μάλιστα ολόχρονα.
chrarv@philelefheros.com
MINORITY REPORT, 18.08.2024
