Ήμασταν σε γαμήλια δεξίωση, σε ένα από τα πολυτελή ξενοδοχεία στο Βαρώσι και είχα εντυπωσιαστεί από το γεγονός ότι εκεί είδα να παίζουν μουσική οι πολύ δημοφιλείς ανάμεσα στη νεολαία τότε καλλιτέχνες Κώστας Τουρνάς και Ρόμπερτ Γουίλιαμς. Αυτή είναι η τελευταία εικόνα που έχω από το κοσμοπολίτικο Βαρώσι, εγώ ένα τέκνο της ταπεινής τότε Λάρνακας. Το 1974 ήμουν 16 χρονών.
Σήμερα βρισκόμαστε σε ένα μεταίχμιο με τα 60 χρόνια της καμένης από ναπάλμ Τηλλυριάς, τα 50 χρόνια του πραξικοπήματος της μισητής Χούντας που πρόδωσε την Κύπρο, και της τουρκικής εισβολής που διέλυσε τις ζωές μας, να τσούζουν για λίγο τη μνήμη. Λες και στα μάτια της μνήμης μας, μπήκε προσώρας χρυσή άμμος από τις αναμνήσεις μιας εποχής αναψυχής στις υπέροχες παραλίες μιας Κύπρου της αγάπης και του ονείρου. Τις προάλλες βρήκα σε κάτι κασόνια στην αποθήκη μου σημειώσεις μια άλλης εποχής που αποτέλεσαν την αφορμή για μια δίωρη ραδιοφωνική εκπομπή-αφιέρωμα στην Αμμόχωστο, στις 14 Αυγούστου 1994. Ένοιωθα τότε ότι 20 χρόνια κατοχής ήταν πολλά και στην αιχμάλωτη πόλη άξιζε τουλάχιστον μια ραδιοφωνική εκπομπή, που δεν θα ήταν η συνέχεια του εικοσαετούς θρήνου αλλά η κατάθεση της αλήθειας μας και του έρωτα μας για την κατεχόμενη γη μας. Γράφοντας την εκπομπή-αφιέρωμα στην εγκλωβισμένη Αμμόχωστο, μου προέκυψαν και μερικά τραγούδια, που μαζί με κάποια άλλα του Βαρωσιώτη συνάδελφου Πάρη Ποταμίτη, συναποτέλεσαν το δίσκο “Όταν τον Αύγουστο βρέχει”, σε μουσικές του Κούλη Θεοδώρου. Το ομότιτλο, μελαγχολικό και σχεδόν προφητικό τραγούδι έλεγε: «Όταν τον Αύγουστο βρέχει/κι η πόλη φεγγάρι δεν έχει/παλιό κομπολόι οι ώρες/μετρούν της ψυχής μου τις μπόρες». Βλέπετε ο δημοσιογράφος μέσα μου, απαγόρευε στο στιχουργό την αισιοδοξία διότι ήξερε ότι εμείς οι Ε/κ απορρίψαμε κάμποσες φορές ένα συμβιβασμό για να πάμε στη θαλασσοφίλητη. Το 1978 οι Σπύρος Κυπριανού και Εζεκίας Παπαϊωάννου είπαν όχι στην πρόταση Βρετανών, Αμερικανών και Καναδών να παρακαθίσουμε σε συνομιλίες με τον Ντενκτάς και να μας επιστρέψουν το Βαρώσι. Ο πρώτος, μετά από απαίτηση φίλων του ντιβέλοπερς που είχαν αρχίσει αναπτύξεις στη Λεμεσό, και ο δεύτερος μετά από οδηγίες της Μόσχας. Τότε μάλιστα εφηύραν και τη βαρύγδουπη πολιτική ατάκα «δεν θα αμμοχωστοποιήσουμε το Κυπριακό», και την σέρβιραν στον τρομαγμένο από την εισβολή κόσμο. Γι’ αυτό και ο δημοσιογράφος υπαγόρευσε στον αυτόκλητο στιχουργό τα επόμενα λόγια: «Ξανθή του Αυγούστου βροχή/τη χάρτινη τούτη εποχή/που γίναν οι μέρες παρτίδες/μην ψάχνεις χαμένες πατρίδες». Ακολούθησαν, το 1979, η συνάντηση κορυφής Κυπριανού-Ντενκτάς όπου το πέμπτο από τα δέκα Σημεία της Συμφωνίας ήταν για το Βαρώσι. Ο Σπύρος ήθελε πρόταξη. Το 1984 ο Πέρεζ ντε Κουεγιάρ, στους Δείκτες του περιέλαβε και το Βαρώσι αλλά το απέρριψε ο Ντενκτάς. Το 1992 ο Μπούτρος Γκάλι στη Δέσμη Ιδεών περιλάμβανε και το Βαρώσι. Την αποδέχθηκε ο Γιώργος Βασιλείου, που στο μεταξύ έχασε τις εκλογές από τον Γλαύκο Κληρίδη, ο οποίος με τον εταίρο του Σπύρο Κυπριανού την απέρριψαν. Το 2004 το Σχέδιο Ανάν προνοούσε επιστροφή της περίκλειστης Αμμοχώστου και της νεκρής ζώνης υπό ε/κ διοίκηση εντός 104 ημερών από τη λύση. Είπαμε όχι. Η τελευταία δυνατότητα για επιστροφή στο Βαρώσι ήταν στο Κραν Μοντάνα το 2017. Ξέρετε… Ακολούθησαν οι δηλώσεις περί εποικισμού από τον Όζερσάι και οι «επισκέψεις» Τκ δημοσιογράφων στα ξενοδοχεία του Βαρωσιού. Η αντίδραση του τότε προέδρου Αναστασιάδη, ήταν να διακηρύξει βαρύγδουπα ότι μελετά το ενδεχόμενο προσφυγής στα Η.Ε. Γιατί; Για να πάρουμε πιο δυνατά ψηφίσματα από το 550 και το 789; Όχι. Διότι απλά όπως αποδείχθηκε υπήρξε άλλη ατζέντα, που περιλάμβανε προφανώς την προστασία του χρήματος Ρώσσων ολιγαρχών-πελατών, το project των χρυσών διαβατηρίων και οι απευθείας αναθέσεις έργων σε Κινέζους, όπως στην περίπτωση Βασιλικού. Το διαπραγματευτικό πλαίσιο που είχε καταπατηθεί στο Κραν Μοντάνα από την ηγεσία Αναστασιάδη αν και ο διάδοχος του Νίκος Χριστοδουλίδης διακήρυττε κάθε λεπτό ότι οι συνομιλίες θα συνεχιστούν από εκεί που έμειναν. Τώρα κι ενώ τα ΗΕ βολιδοσκοπούσαν για μια τριμερή στις 13 Αυγούστου, πριν ολοκληρωθεί η βολιδοσκόπηση ο Χριστοδουλίδης τη δημοσιοποίησε, γνωρίζοντας κάλλιστα πως θα αντιδρούσε ο Τατάρ. Έτσι τα ΗΕ αποσύρθηκαν από τη μεσολάβηση αφού η προτροπή της Ολκγίν πως, «τώρα πρέπει να σκεφτούμε διαφορετικά» κονιορτοποιήθηκε, κι άφησαν τις δύο πλευρές να παίξουν το γνωστό παιγνίδι της απόδοσης ευθυνών. Κι αυτό γιατί ο Γκουτέρες θέλει να μην τεθεί σε κίνδυνο η μεγάλη προσπάθεια που βρίσκεται σε εξέλιξη στα ελληνοτουρκικά.
Τα «όχι» που φωνάξαμε σαν τσάμπα μάγκες σε όλες τις προτάσεις για το Βαρώσι να αποδεικνύονται συμφορά, από τον στιχουργό αποδόθηκαν έτσι : «Κουρσάροι τα τείχη πατήσαν/τα πέπλα της πόλης μαδήσαν/κι εμείς με τις μαύρες σημαίες/πουλάμε στο βρόντο ιδέες. («Δεν θα αμμοχωστοποιήσουμε το Κυπριακό»).
Δεν θα μετρήσουμε όμως ποιοι έβαλαν τα περισσότερα καρφιά στο φέρετρο της Αμμοχώστου καθώς τώρα έχουμε φτάσει στο αδιανόητο. Μπήκαμε στην εποχή της έσχατης πλάνης, η οποία θα είναι χειρότερη της πρώτης, όταν ο τέως ΥΠΕΞ της Τουρκίας Μεβλούτ Τσαβούσογλου, μπήκε στο περίκλειστο Βαρώσι τον Σεπτέμβρη του 2019 και μας πληροφόρησε ότι μόλις ολοκληρωθούν οι σχεδιασμοί θα ανοίξει την περίκλειστη πόλη, διότι οι Ε/κ ιδιοκτήτες έχουν δικαίωμα χρήσης των περιουσιών τους! Ο σημερινός πρόεδρος Νίκος Χριστοδουλίδης, ως υπουργός εξωτερικών του Αναστασιάδη τότε, είχε δηλώσει ότι όλα αυτά είναι πυροτεχνήματα. Κι όμως η Άγκυρα την άνοιξε την πόλη και σήμερα «αξιοποιείτα» ως τουριστική ατραξιόν και «πόλη φάντασμα», ενώ ταυτόχρονα συνεχίζονται οι σχεδιασμοί για πλήρη εποικισμό της.
Είμαι στην 6η δεκαετία της ζωής μου και δεν νομίζω να φτάσω να γράψω ένα στίχο για την ελεύθερη Αμμόχωστο. Μένω λοιπόν στο ρέκβιεμ μου του 1994: «Ξανθή του Αυγούστου βροχή/απάτη θα γίνει η ευχή/και τ’ άδειο πουκάμισο μένει/πιο άδειο χωρίς την Ελένη»…
