Eίναι δύσκολο να μην περιμένεις οτιδήποτε, από τους άλλους. Eίναι, όμως, τραγικό να μην περιμένεις οτιδήποτε από τον εαυτό σου γιατί δεν θέλεις να ξεφύγεις από μια συνταγή που διαισθάνεσαι πως δεν οδηγεί πουθενά!
Πενήντα χρόνια μετά, βλέπουμε το μέλλον του τόπου αβέβαιο κι απαισιόδοξο, χωρίς όραμα και προοπτική. «Δεν γίνεται τίποτε, εμείς τι μπορούμε να κάνουμε;». Σκεφτόμαστε τους ανθρώπους που χάθηκαν, τους ανθρώπους που αγνοούνται, την τραγική σιωπή των βιασμών. Αλλαγές που δεν είναι αντιστρεπτές ούτε ξεχνιούνται. Οι Ελληνοκύπριοι, διωγμένοι με τη βία του εισβολέα, ζούνε τις συνέπειες της διαρκούσας κατοχής. Προτιμούν τις μαυρόασπρες φωτογραφίες του χτες από τις σημερινές με τα χρώματα και τα σύμβολα της κατοχής που μολύνουν σπίτια, περιβόλια, χωράφια, εκκλησιές, αρχαιολογικούς χώρους, τοπωνύμια… Τις στράτες της νιότης, τους ήχους, τα χρώματα του τόπου… Οι αναμνήσεις δεν είναι (ακόμα;) υπό απαγόρευση, συχνά όμως λοιδορούνται! Οι Τουρκοκύπριοι ζούνε άμεσα την κατοχή, τη δημογραφική αλλοίωση, τη στρατικοποίηση, τον εξισλαμισμό. Κάποιοι θυμούνται τα δικά τους σπίτια από όπου έφυγαν όχι σαν πρόσφυγες αλλά με τον εκβιασμό της ηγεσίας τους και τη …χορηγία των Εγγλέζων με τις διευκολύνσεις των «κυρίαρχων» βάσεών τους.
Στο μεταξύ το καλοκαίρι βρίσκεται στη βράση του. Εκατοντάδες χιλιάδες είναι οι τουρίστες που επισκέπτονται την Κύπρο ακριβώς γιαυτό! Τον ήλιο, τις ψηλές θερμοκρασίες, τη θάλασσα… Πολύ λιγότερο για τον πολιτισμό και την ιστορία, τουλάχιστον αυτή την εποχή. Σχεδόν όλοι βλέπουν το …αξιοθέατο της κατοχικής γραμμής που το αντιλαμβάνονται εντελώς λανθασμένα. Το καλό σενάριο προβλέπει άφιξη στα νόμιμα αεροδρόμια. Για διακοπές στα κατεχόμενα βολεύει εκείνο της Λάρνακας. Η μεταφορά γίνεται απρόσκοπτα. Η πληροφορία περί «ελληνικής» και «τουρκικής» Κύπρου επιβεβαιώνεται – καλά τα έλεγε το διαδίκτυο. Είναι και τα οδοφράγματα κι ο κυματισμός των εκατέρωθεν σημαιών, είναι κι οι επιγραφές του καλωσορίσματος. Διαμονή στα κλεμμένα ξενοδοχεία ή σε πολυτελή διαμερίσματα κτισμένα σε κλεμμένη γη. Οι εντυπωσιασμένοι θα ενθαρρυνθούν να αποκτήσουν (κλεπταποδοχικά) το δικό τους εξοχικό… Κι ο κόσμος, πώς ζούσε παλιότερα; Κανείς δεν τους εξηγεί πώς ήταν η κατανομή του πληθυσμού πριν το 1974 (κι ακόμα νωρίτερα), ανεξάρτητα από εθνότητα ή θρησκεία…
Πολλοί λένε πως καλό κάνουν και για το Κυπριακό τα συμβατικά χαμόγελα Ελλάδας -Τουρκίας. Χωρίς αυτά, τι άλλο θα έλεγε χτες ο σουλτάνος στα κατοχικά πανηγύρια; Χώρια το ασκέρι με τα πενήντα πολεμικά πλοία. Τι θα πει γι΄αυτά ο διεθνής παράγοντας ακόμα κι αν κατανοήσει την πολύ διαφορετική παρουσία στην Κύπρο του Έλληνα πρωθυπουργού και του δικού της συμβολισμού. Πάντως, ο ΟΗΕ λέει πως «τα δυο μέρη» φταίνε το ίδιο για το αδιέξοδο. Άλλη μια παραπλανητική εικόνα…
Η Προσωπική Απεσταλμένη επιβεβαίωσε (σαν από ανακύκλωση!) τον παραλογισμό των «ίσων αποστάσεων». Άραγε το έκανε για να γίνει αποδεκτή (και από την κατοχική πλευρά) η παράταση των υπηρεσιών της; Κι αν το καταφέρει, θα συνεχίσει την ίδια προσέγγιση; Με ποια τότε χρησιμότητα; Kι αν δεν συνεχίσει, θα μας μείνει η ίση ευθύνη για το αδιέξοδο; Mα η κατοχική δύναμη θέτει όρο τα δυο κράτη ενώ το θύμα της «διεκδικούμε» αυτό που η ίδια επέβαλε πριν μερικά χρόνια – την «τελευταία και οδυνηρή υποχώρηση»… Τι έγινε, αλήθεια, εκείνο το φυσιολογικό κράτος;
Τελικά, ούτε φέτος δεν μπόρεσε ο λαός να εκφραστεί μέσα από μια ενωτική εκδήλωση! Ας μην συγχύζουμε αυτή την ανάγκη με τη χτεσινοβραδινή εκδήλωση στο Προεδρικό. Πόσα περισσότερα χάθηκαν στο πέρασμα των χρόνων, πέρα από την Πλατεία Ελευθερίας; Κατά την (κομματική) παράδοση, οργανώθηκαν χωριστές εκδηλώσεις, σε αποκλίνουσες κατευθύνσεις – μα και παράλληλες να ήταν πάλι δεν θα έβρισκαν σημείο συνάντησης!
Πολλά τα μνημόσυνα, άλλες τόσες οι ευκαιρίες για λόγους. Μοιάζει ασέβεια στη μνήμη των τιμώμενων νεκρών να συγχύζεται ο δικός τους αγώνας με κάτι ακαταλαβίστικο που «διεκδικούμε» σήμερα. Αν οι ζωντανοί το δεχόμαστε, παίρνουμε «ελευθέρα βουλήσει» την ευθύνη να ζήσουμε με τις συνέπειες. Τους νεκρούς δεν τους ρωτήσαμε…
