«Το πραξικόπημα έγινε το 1975 γιατί οι Τούρκοι καταπίεζαν τους Έλληνες και τους ανάγκαζαν να πληρώνουν πολλούς φόρους, για αυτό και έκαναν επανάσταση. Αρχηγοί ήταν ο Κσάνθος, ο Σκούβας και ο Αυξεντίου».
Αυτή ήταν η απάντηση μαθητής Γ’ Γυμνασίου στις φετινές εξετάσεις ιστορίας. Η ερώτηση αφορούσε την τουρκική εισβολή και τις συνέπειές της. Το πώς προέκυψε η συγκεκριμένη ασυναρτησία δεν είναι δύσκολο να το καταλάβουμε. Ο μαθητής έκανε μια σούπα με ό,τι έπρεπε να μάθει για την κυπριακή ιστορία, από τα Οκτωβριανά μέχρι την τουρκική εισβολή προσθέτοντας και μια δόση ελληνικής επανάστασης.
Χθες στις 8.20 το πρωί ήχησαν και πάλι οι σειρήνες. Όπως έγινε πριν από 50 χρόνια. Να μας θυμίζουν την ημέρα που ξεκίνησε η κορύφωση του δράματος για τον τόπο μας.
Θα μπορούσαν να εξελίσσονταν διαφορετικά τα πράγματα; Εκ των υστέρων δυσκολευόμαστε να απαντήσουμε και μόνο εικασίες και υποθέσεις γίνονται. Το να κρίνουμε τα γεγονότα του τότε με τα δεδομένα του σήμερα δεν έχει κανένα νόημα και δεν θα βγάλουμε άκρη με αυτό τον τρόπο.
Αρκετοί μελετητές είναι πεπεισμένοι πως η πορεία ήταν προδιαγεγραμμένη. Η Τουρκία, υποστηρίζουν, είχε κάνει από νωρίς τα σχέδιά της και ήταν αποφασισμένη να τα υλοποιήσει. Ήταν και είναι μέσα στα ζωτικά της συμφέροντα να έχει ρόλο και έδαφος στην Κύπρο και θα έβρισκε τρόπο για να τα καταφέρει. Όπως και έγινε.
Από την άλλη, ήταν σκοτεινές εποχές. Οι πολιτικοί μας τότε ήταν άγουροι και δεν είχαν τις εμπειρίες για να αξιολογήσουν σωστά τις καταστάσεις. Γίνονταν λάθη, βάδιζαν τυφλωμένοι από τις φιλοδοξίες τους και δεν είχαν την ικανότητα να αντιληφθούν τι συνέβαινε. Και από την άλλη ο λαός παρακολουθούσε αμήχανα. Άλλοι με άγνοια και άλλοι γίνονταν μέρος του σκηνικού.
Σήμερα, άραγε τα πράγματα είναι καλύτερα; Μάθαμε από ό,τι ζήσαμε, καταγράψαμε, κάτσαμε να μιλήσουμε ανοικτά και να παραδεχτούμε τα λάθη μας; Είμαστε σε θέση όλοι μαζί να χαράξουμε μια κοινή πορεία που να βασίζεται σε μια σταθερή, ενιαία πολιτική;
Η απάντηση είναι πως όχι. Οι πολιτικοί συνεχίζουν να είναι το ίδιο ανεπαρκείς και όλοι μαζί εξακολουθούμε όχι μόνο να μην μαθαίνουμε από τα λάθη μας, αλλά να μην θυμόμαστε καν πως φτάσαμε μέχρι εδώ. Αν κάποιοι πιστεύουν πως ο μαθητής που έμπλεξε Οκτωβριανά, ΕΟΚΑ και εισβολή είναι μεμονωμένη περίπτωση απλά ας ρίξει μια ματιά γύρω του και θα καταλάβει τι γίνεται.
Το Δεν Ξεχνώ μετατράπηκε σε σύνθημα, σε ένα καλοκαιρινό αξεουσάρ. Το θυμόμαστε κάθε χρόνο τέτοιες μέρες, για να το θάψουμε στη λήθη τις επόμενες.
