Κατά κανόνα οι εν δυνάμει επενδυτές αναλώνουν δυνάμεις για να πείσουν ότι το έργο που προωθούν είναι βιώσιμο και αξίζει να στηριχθεί από τράπεζες και επενδυτές. Στην περίπτωση της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κύπρου – Κρήτης, ο φορέας υλοποίησης ΑΔΜΗΕ και η Γενική Διεύθυνση Ενέργειας της ΕΕ θα επιχειρήσουν σήμερα το πρωί να πείσουν σε τηλεδιάσκεψη με τη ΡΑΕΚ, το Υπουργείο Ενέργειας και την ελληνική ρυθμιστική αρχή ότι το έργο των δύο δισ. ευρώ (σήμερα) δεν είναι βιώσιμο αν οι Κύπριοι καταναλωτές δεν πληρώνουν περίπου 25 εκατ. τον χρόνο μέχρι το 2030.
Ήδη ο ΑΔΜΗΕ έχει καταθέσει στη ΡΑΕΚ αίτημα αναθεώρησης της απόφασής της (2/7) να μην επιτρέψει ανάκτηση δαπανών από 1/1/2025. Κατέθεσε επίσης στοιχεία που κατά τον ίδιο αποδεικνύουν πως χωρίς το 0.6 σεντ την κιλοβατώρα μεταξύ 2025-2029 ή 2030 (περίπου 25 εκατ. ανά έτος) το έργο δεν μπορεί να προχωρήσει, επειδή ο ίδιος δεν μπορεί -ή δεν επιθυμεί- να πληρώσει τη Nexans, με την οποία υπέγραψε συμβόλαιο κατασκευής του καλωδίου, έναντι 1.4 δισ. ευρώ.
Συμπαραστάτης του ΑΔΜΗΕ στην προσπάθεια να πείσει ότι δεν μπορεί να υλοποιήσει τη διασύνδεση χωρίς τα 100-120 εκατ. των Κυπρίων καταναλωτών ηλεκτρισμού (τα οποία -και πολλαπλάσια- ούτως ή άλλως θα λάβει σε κάποια φάση, συν 8.3% εξασφαλισμένη απόδοση κεφαλαίων) είναι προ πολλού η Κομισιόν, η οποία είχε κρίνει αρχικά αξιόπιστο οικονομικά τον EuroAsia Interconnector αλλά είπε mea culpa το περασμένο καλοκαίρι, επιλέγοντας ως νέο φορέα υλοποίησης τον ΑΔΜΗΕ.
Στον οποίο παραχώρησε και τα 657 εκατ. της πολύκροτης χορηγίας που προοριζόταν για τον EuroAsia, τα οποία κρίθηκαν απαραίτητα όταν το κόστος κατασκευής ήταν 1.5 δισ. αλλά δεν κρίνεται σήμερα αναγκαίο να αυξηθεί το ποσό, παρόλο που το κόστος έχει ανέλθει στα 1.94 δισ., χωρίς καν να έχουν πέσει υπογραφές για ένα σημαντικό τμήμα του έργου, τους δύο σταθμούς μετατροπής τάσης σε Κοφίνου και Κορακιά, που είναι πιθανό να αναλάβει η Siemens, με άγνωστο χρονοδιάγραμμα υλοποίησης.
Ο ΑΔΜΗΕ δεν έχει καταφέρει μέχρι στιγμής να εξασφαλίσει συμφωνία με οποιανδήποτε τράπεζα ή επενδυτικό οργανισμό για χρηματοδότηση του έργου, αλλά η Κομισιόν συμφωνεί μαζί του πως αν εγκρίνει η ΡΑΕΚ την ανάκτηση των 100-125 εκατ. ευρώ από τους Κύπριους καταναλωτές σε βάθος πενταετίας, από 1/1/2025, θα συρρεύσουν πιστωτές και επενδυτές. Την ίδια ώρα, ο ΑΔΜΗΕ διεκδικεί αναθεώρηση του ρυθμιστικού πλαισίου, ώστε να καλυφθεί πλήρως οικονομικά, αν η διασύνδεση δεν προχωρήσει λόγω σοβαρού εξωτερικού παράγοντα, προφανώς της Τουρκίας.
Η τηλεδιάσκεψη δεν αναμένεται να οδηγήσει σε νέες αποφάσεις τη ΡΑΕΚ σήμερα. Ο ΑΔΜΗΕ αναμένεται να καταθέσει στις 11 Ιουλίου στον υπουργό Ενέργειας την ανάλυση κόστους-οφέλους που πραγματοποίησε για λογαριασμό του η εταιρεία Exergia και στη συνέχεια θα ξεκινήσει η διαδικασία αξιολόγησης της μελέτης από διεθνή οίκο (άγνωστο ποιον και με ποια διαδικασία επιλογής και χρηματοδότησης), από το Πανεπιστήμιο Κύπρου και από το Ινστιτούτο Κύπρου. Αμφίβολο παραμένει το κατά πόσο η ΡΑΕΚ θα αναθεωρήσει την απόφαση της 2ας Ιουλίου πριν η Κυβέρνηση της Κύπρου τοποθετηθεί ως προς τη βιωσιμότητα του έργου και ως προς τη συμμετοχή της στη μετοχική δομή του Great Sea Interconnector.
Το μόνο βέβαιο σε αυτή τη φάση είναι πως οι πλείστοι ιδιώτες παραγωγοί και προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας στην Κύπρο εύχονται το ναυάγιο της διασύνδεσης. Διότι χωρίς αυτήν τα περιθώρια πραγματικού ανταγωνισμού στην εσωτερική αγορά ηλεκτρισμού της Κύπρου, υπέρ των καταναλωτών, περιορίζονται σημαντικά. Κι αυτό διασφαλίζει τα σημερινά αδιανόητα υπερκέρδη τους.
