Στη διάρκεια της εκδήλωσης του ιδρύματος «ΖΩΗ κατά της Εμπόλεμης Βίας» της 20ης Ιουνίου 2024 και απαντώντας σε ερώτηση κατά πόσο μπορεί να υπάρξει πρόληψη της έμφυλης βίας σε εμπόλεμες ζώνες, η διεθνολόγος-ιστορικός Άννα Κουκκίδη Προκοπίου αναφέρθηκε στο εμβληματικό βιβλίο «The Lucifer Effect» («Η Επιρροή του Εωσφόρου»), που έγραψε το 1971 ο 91χρονος σήμερα Philip Zimbardo, κοινωνικός ψυχολόγος και καθηγητής του αμερικανικού Πανεπιστημίου Stanford.
Σύμφωνα με τη χριστιανική θεολογία, ο Εωσφόρος είναι ο εκπεσών αρχάγγελος που διώχτηκε από τον Θεό στην κόλαση, όπου μεταμορφώθηκε στον διάβολο…Στο βιβλίο του, ο Zimbardo περιγράφει το πολύ γνωστό πείραμά του, για τη μεταμόρφωση του ανθρώπινου χαρακτήρα, των καλών, συνηθισμένων ανθρώπων που καταλήγουν να κάνουν κακόβουλα πράγματα. Σύμφωνα με το πείραμα, 24 κλινικά υγιείς (σωματικά και ψυχικά) εθελοντές φοιτητές, δέχτηκαν να γίνουν οι μισοί «κατάδικοι» και οι άλλοι μισοί «δεσμοφύλακες», σε μια ψεύτικη φυλακή στο υπόγειο του κτιρίου του Τμήματος Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Stanford, για ένα διάστημα δύο εβδομάδων και να παίξουν τους ρόλους τους, όπως οι ίδιοι νόμιζαν. Όμως το πρωτοποριακό αυτό εγχείρημα, κράτησε μόνο έξι μέρες(!), αφού οι συμμετέχοντες δεν άντεξαν το συναισθηματικό τραύμα που τους προκάλεσε η όλη κατάσταση…και άρχισαν πολύ γρήγορα να «ζουν» τον ρόλο τους. Οι μισοί συμπεριφέρονταν σαν σαδιστές και καταπιεστικοί δεσμοφύλακες και οι άλλοι μισοί σαν καταπιεσμένοι και οργισμένοι κατάδικοι!.
«Πρέπει να προβληματιστούμε – τόνισε η Άννα Προκοπίου – γιατί στις πολεμικές συρράξεις, ο άνδρας της διπλανής πόρτας, ο καλός συνηθισμένος γείτονας, φτάνει στο σημείο να γίνεται βιαστής και εγκληματίας; Μια ακαδημαϊκός, έγραψε ότι ο στρατός είναι το πιο macho κλαμπ στο οποίο μπορεί να ανήκει ένας άνδρας…ας το σκεφτούμε λίγο. Είμαστε σε ένα κόσμο, με μια ιεραρχία από όπου απουσιάζουν οι γυναίκες. Γιατί τα στελέχη του ιδρύματος «ΖΩΗ κατά της Εμπόλεμης Βίας» που κάνει αυτό το πολύ αξιόλογο έργο, είναι στη μεγάλη πλειοψηφία τους γυναίκες; Γιατί τη δημόσια συζήτηση για το θέμα των γυναικών θυμάτων βιασμών του 1974, δεν την άνοιξαν άνδρες, αλλά την άνοιξαν δύο γυναίκες, η Σκεύη Κουκουμά και η Ζέτα Αιμιλιανίδου; Ας το σκεφτούμε λίγο…».
