Αν και τίποτα δεν πρέπει να προκαλεί έκπληξη όταν πίσω από μια συμφωνία βρίσκεται το κυπριακό κράτος, όσα συμβαίνουν με την επένδυση του €1,2 δισ. θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν και ως πρωτοφανή.
Τα δεδομένα είναι τα εξής: Μια ιδιωτική εταιρεία ανέλαβε εδώ και δύο χρόνια τη διαχείριση δύο πυλών εισόδου της Κυπριακής Δημοκρατίας με την προϋπόθεση να προχωρήσει σε ενιαία ανάπλαση τους και ως αντισταθμιστικό της δόθηκαν χώροι για εμπορικές αναπτύξεις προκειμένου να έχει κέρδος. Η εταιρεία όχι μόνο δεν έκανε έργα, αλλά, σύμφωνα με γνωμάτευση της Νομικής Υπηρεσίας, από τις 31 Ιανουαρίου 2024 παραβιάζει ουσιώδη όρο της σύμβασης, αφού δεν ανανέωσε εγγυητική για το λιμάνι. Επιπρόσθετα, λίγες μέρες πριν τη λήξη της προθεσμίας για την έναρξη των μεγάλων έργων της Α’ φάσης ουδείς γνωρίζει εάν τελικά θα ξεκινήσουν, με την ανάδοχο εταιρεία να ζητά αλλαγές προκειμένου να δοθεί βαρύτητα σε έργα ανάπτυξης γης. Το γεγονός βέβαια πως η εταιρεία δεν εμφανίστηκε στον Δήμο Λάρνακας για να παραλάβει την οικοδομική άδεια για τα έργα που πρέπει να ξεκινήσουν τον Ιούνιο είναι ακόμη ένα στοιχείο, που προσθέτει στο σενάριο πως δεν υπάρχει πρόθεση για έναρξη των εργασιών. Σημειώνεται πως η Kition για να παραλάβει την οικοδομική άδεια πρέπει να καταβάλει στον Δήμο Λάρνακας ποσό περίπου €700.000.
Συμπερασματικά ως κράτος έχουμε παραχωρήσει ένα χρυσοφόρο λιμάνι με μεγάλο κύκλο εργασιών και μια προσοδοφόρο μαρίνα, η πληρότητα της οποίας είναι ίσως η ψηλότερη στην Κύπρο, αλλά δεν φροντίσαμε να είμαστε έτοιμοι σε περίπτωση που ο επενδυτής δεν πληρούσε τις υποχρεώσεις του. Κι ενώ η εταιρεία προσέφυγε ήδη στη δικαιοσύνη για την εγγυητική εξασφαλίζοντας μονομερές διάταγμα που απαγορεύει την είσπραξη από το κράτος των υπόλοιπων εγγυητικών που βρίσκονται σε ισχύ, μόλις πριν από λίγες ημέρες ήρθε η γνωμάτευση από τη Νομική Υπηρεσία για το τι πρέπει να κάνει το κράτος, η οποία χρήζει διευκρινίσεων. Κάπου εδώ προκύπτουν τα ερωτήματα. Δεν έπρεπε το κράτος να έχει έτοιμους μηχανισμούς που να ενεργοποιούνται αυτόματα σε περίπτωση που καταπατούνται οι όροι μιας σύμβασης; Πώς είναι δυνατόν να εκχωρείται η διαχείριση ουσιωδών κρατικών υποδομών, χωρίς να υπάρχει έτοιμο πλάνο για την περίπτωση που κάτι πάει στραβά;
Η ευθύνη βαραίνει διαχρονικά όλες τις κυβερνήσεις που δεν φρόντισαν ν’ ασχοληθούν σοβαρά με τον εκσυγχρονισμό των διαδικασιών, με αποτέλεσμα πολλά έργα να μπλέκουν σε χρονοβόρες διαδικασίες επίλυσης διαφορών. Διότι δεν είναι μόνο το λιμάνι-μαρίνα, αυτή την περίοδο είναι και οι καθυστερήσεις για το Τερματικό Φυσικού Αερίου, ο δρόμος Πάφου-Πόλεως Χρυσοχούς, ο περιμετρικός της Λευκωσίας και ο ποταμός Λιοπετρίου. Έχει δίκιο το ΕΤΕΚ που φωνάζει για τις διαδικασίες προκήρυξης δημόσιων προσφορών και την ανάθεση έργων του κράτους σε εργολάβους. Ο πρόεδρος του, μάλιστα, ανέφερε πρόσφατα πως η Κύπρος είναι η μοναδική ευρωπαϊκή χώρα που δεν περιλαμβάνει στα συμβόλαια της εναλλακτικές μεθόδους επίλυσης διαφορών.
Στο έργο του λιμανιού και της μαρίνας, ωστόσο, η υπομονή των φορέων αλλά και των κατοίκων της Λάρνακας έχει εξαντληθεί, αφού έχει εξαγγελθεί η ενιαία ανάπτυξη τους εδώ και 19 χρόνια και όπως όλα δείχνουν θα χρειαστούν πολλά ακόμη για να γίνουν έργα.
