Χρειάστηκαν τρία χρόνια παζαριών ανάμεσα στα κράτη μέλη για να βγει άσπρος καπνός για το πλέον ακανθώδες θέμα ευρωπαϊκής πολιτικής, το μεταναστευτικό.
Το νέο Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Άσυλο επιχείρησε να γεφυρώσει τις διαφορές των κρατών μελών, δίνοντας έμφαση στην αλληλεγγύη και την πιο ισότιμη κατανομή των μεταναστευτικών βαρών.
Και δεν χρειάστηκαν ούτε καν τρεις βδομάδες για να διαπιστωθεί πως η συμφωνία είναι τόσο τρύπια όσο και τα σαπιοκαράβα που ξεκινούν γεμάτα μετανάστες για να φτάσουν στην Ευρώπη. Από την αρχή ήταν σαφές πως η αρχή της αλληλεγγύης, τουλάχιστον όπως έχει διατυπωθεί στο νέο Σύμφωνο, είναι πολύ δύσκολο να δουλέψει.
Όπως για παράδειγμα το θέμα των επανεγκαταστάσεων. Από την πρώτη στιγμή κάποια κράτη μέλη διεμήνυσαν πως δεν πρόκειται να δεχτούν την μεταφορά μεταναστών και προσφύγων στο έδαφός τους. Ενδεικτικό της κατάστασης το ότι το 2023 είχαν προσφερθεί 29.157 θέσεις, αλλά σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat μόνο 13.830 άτομα έγιναν δεκτά σε κάποιες χώρες της ΕΕ.
Παρόμοια είναι η εικόνα και για το 2024. Μόνο 14 χώρες μέλη συμφώνησαν και προσφέρθηκαν να δεχτούν μετανάστες. Τα υπόλοιπα θα προτιμήσουν την εναλλακτική που είναι να καταβάλλουν χρήματα για κάθε πρόσφυγα ή μετανάστη που θα αρνηθούν να δεχτούν.
Μόνο που τα χρήματα δεν μπορούν να λύσουν το πρόβλημα. Σύμφωνα με εκτιμήσεις για το 2024 2,4 εκατομμύρια πρόσφυγες σε όλο τον κόσμο θα χρειαστεί να επανεγκατασταθούν σημειώνοντας αύξηση της τάξης του 20% σε σχέση με το 2023. Πολλοί από αυτούς θα έχουν προορισμό την Ευρώπη, με τη διαδρομή της Ανατολικής Μεσογείου να είναι η πιο ενεργή οδός εισόδου παράτυπων μεταναστών.
Μπορεί το μεταναστευτικό ρεύμα να μην είναι σε έξαρση όπως ήταν το 2015 και το 2016, όμως οι ροές δεν έχουν σταματήσει και ούτε πρόκειται. Ξέρουμε πως δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι σύμφωνα με μαρτυρίες περιμένουν σε αποθήκες στην Ανατολική Λιβύη έτοιμοι να μπουν σε βάρκες. Άλλοι τόσοι θέλουν να εγκαταλείψουν τα παράλια της Συρίας και του Λιβάνου.
Η ΕΕ δεν καταφέρνει συντονίζει τα βήματά της στο μεταναστευτικό. Είναι πολύ πιθανόν πως τα πράγματα θα δυσκολέψουν, ακόμη περισσότερο μετά τις ευρωπαϊκές εκλογές του ερχόμενου Ιουνίου, ειδικά στην περίπτωση που επιβεβαιωθούν οι προβλέψεις που θέλουν την ακροδεξιά να αυξάνει τα ποσοστά και την ισχύ της στο νέο ευρωκοινοβούλιο.
Είναι εύκολο να φανταστεί κανείς τι θα συμβεί στην περίπτωση που οι αντίπαλοι της μετανάστευσης γίνουν ένα από τα κυρίαρχα ρεύματα μετά την 9η Ιουνίου. Και είναι, εξίσου, εύκολο να φανταστεί κανείς πως τα κράτη μέλη πρώτης γραμμής, όπως η Κύπρος, πάλι θα αφεθούν μόνα τους να σηκώνουν δυσανάλογα βάρη.
