«Ουδεμία δυσκολία προβάλλει δια την διατύπωσιν γνώμης επί όσων συνταρακτικών συμβαίνουν εις την μητέρα πατρίδα. Αυθόρμητος, πηγαία, ανιδιοτελής, με υψηλόν αίσθημα εθνικής ευθύνης – ευθύνης έναντι της Κύπρου και της Ελλάδος – η απάντησις της Κύπρου εις το στρατιωτικόν πραξικόπημα είναι μία και μονολεκτική: ΟΧΙ».
Διάβαζα το άρθρο του Φιλελεύθερου, Σάββατο 22 Απριλίου 1967, με ένα μεγάλο μονολεκτικό τίτλο: ΟΧΙ. Ήταν στην κορυφή της σελίδας, πάνω από τον κύριο τίτλο ο οποίος έλεγε: «Δικτατορία εις την Ελλάδα – Κυβερνούν από χθες αι ένοπλαι δυνάμεις».
Την επόμενη μέρα, 23 Απριλίου, δεύτερο άρθρο στην ίδια θέση, με τίτλο: «ΚΑΙ ΠΑΛΙΝ ΟΧΙ». Σχολίαζε το πρώτο διάγγελμα του νέου χουντικού πρωθυπουργού της Ελλάδας, Κωνσταντίνου Κόλλια, και κατέληγε: «Είμεθα υποχρεωμένοι να απαντήσωμεν εις αυτό, με πλήρη συναίσθησιν των ευθυνών μας έναντι της Έθνους ολοκλήρου. Και η απάντησις μας είναι: ΚΑΙ ΠΑΛΙΝ ΟΧΙ».
Διαβάζοντας αυτά τα κείμενα, πέρα από το πολιτικό μέρος και το καθαρό ΟΧΙ στη δικτατορία, σε κάνει να νιώθεις πόσο δεμένοι ήταν οι Κύπριοι με την Ελλάδα. Ήταν γραμμένα ως να αφορούσαν οι εξελίξεις τη δική τους χώρα. Ήξεραν προφανώς ότι η μοίρα της Κύπρου ήταν δεμένη με τη μοίρα της Ελλάδας. Και αποδείχτηκε με τον πιο τραγικό τρόπο στην εφταετία των συνταγματαρχών. Η Ελλάδα μπήκε στο γύψο, όπως λέγεται συχνά, και η Κύπρος μπήκε στην πιο μεγάλη τραγωδία της σύγχρονης ιστορίας της: Το πραξικόπημα της χούντας κατά του Μακαρίου και την εισβολή που ακολούθησε.
Η προδοσία της Κύπρου, η σκόπιμη αποδυνάμωση της άμυνάς της, οι προδοτικές διαταγές των αξιωματικών να μην κτυπούν τους Τούρκους που προέλαυναν, αποδείχτηκαν πια και ουδείς έχει -ή δικαιούται να έχει- αμφιβολίες. Το ότι ουδείς χουντικός δικάστηκε για το έγκλημα σε βάρος της Κύπρου είναι επίσης μια εθνική τραγωδία. Αλλά, και όσα ακολούθησαν όταν την Ελλάδα διοικούσαν δημοκρατικές κυβερνήσεις είναι μια τεράστια πληγή που μαυρίζει τη ψυχή μας. Ακόμα και σε τυπική, ας την πούμε, διάσταση. Το ότι τις μαύρες μέρες του Ιουλίου, που η Κύπρος θρηνεί την τραγωδία της επετείου της εισβολής, η Αθήνα γιορτάζει την επέτειο της αποκατάστασης της δημοκρατίας. Χωρίς καμία αναφορά στο ότι η αποκατάσταση της δημοκρατίας προήλθε από την τραγωδία της Κύπρου. Στην Ελλάδα πολύ λίγοι το ομολογούν αυτό. Σε βαθμό που πιστεύουν πως την χούντα την έριξε η εξέγερση του Πολυτεχνίου τον Νοέμβριο του 1973.
Τους βολεύει, βολεύει τους σύγχρονους Έλληνες, -όχι τον ελληνικό λαό, φυσικά- την ελίτ της πολιτικής και της ακαδημαϊκής κοινότητας. Βολεύει, την Ντόρα Μπακογιάννη, που δεν θέλει να την εμποδίζει η κατεχόμενη Κύπρος όταν προωθεί το ψευδοκράτος του Κοσόβου ως μέλος του Συμβουλίου της Ευρώπης. Βολεύει τους προφεσόρους όταν προτάσσουν στον ελληνικό λαό το αφήγημα ότι η Κύπρος δεν μπορεί να εμποδίζει το κίβδηλο όνειρό τους για την ανάπτυξη των ελληνοτουρκικών σχέσεων. «Μπορούμε να προχωρήσουμε με τους Τούρκους χωρίς την Κύπρο», έλεγε πρόσφατα ένας άλλος ανεκδιήγητος, ο Χρήστος Ροζάκης, την ώρα που ο Ερντογάν απειλούσε με κατάληψη όλης της Κύπρου.
Εδώ έφτασαν! Κι εμείς παράλληλα. Με έναν Πρόεδρο Δημοκρατίας, τον Νίκο Αναστασιάδη, να μιλά για «επισκέπτες εξ Ελλάδος», που δεν δικαιούνται να «ανακατεύονται» και ότι «χρειάζεται, επιτέλους, ο όποιος ομφάλιος λώρος μας δένει με τις όποιες εγγυήτριες δυνάμεις να αποκοπεί». Κι έναν άλλο Πρόεδρο, τον Δημήτρη Χριστόφια, να διακηρύσσει ότι «στην πραγματικότητα οι αποκαλούμενες μητέρες πατρίδες εισέβαλαν και οι δύο».
Εδώ φτάσαμε. Από εκεί που γράφαμε άρθρα εναντίον της δικτατορίας, ως να ήταν δικτατορία στη χώρα μας, «με πλήρη συναίσθησιν των ευθυνών μας έναντι της Έθνους ολοκλήρου». Εδώ φτάσαμε, διότι, φρόντισαν οι σύγχρονοι πολιτικοί ηγέτες και οι σοφοί νέας τάξεως, στη μια χώρα να αποκόψουν τον ομφάλιο λώρο, παρουσιάζοντας την προδοσία της χούντας ως προδοσία από όλη την Ελλάδα, και στην άλλη χώρα φρόντισαν να υπάρχει πλήρες σκοτάδι της νέας γενιάς για το τι είναι Κύπρος, τι συνέβη σε βάρος των Ελλήνων της Κύπρου, ποιοι ευθύνονται. Για να αφαιρέσουν από πάνω τους το αγκάθι της Κύπρου. Αγκάθι, το λένε. Αγκάθι, που δυσκολεύει τις πολιτικές τους. Και τις αμερικανιές τους.
Μόνο που αυτό δεν διαφέρει επί της ουσίας από την προδοσία της χούντας. Είναι η διαχρονική και αδιάκοπη προδοσία της Κύπρου.
Εκτιμώντας τις τραγικές συνέπειες από το στρατιωτικό πραξικόπημα, τον εθνικό διχασμό και την απομόνωση της χώρας, ο Φιλελεύθερος έγραφε στις 22 Απριλίου: «Και όλα αυτά εις περίοδον, κατά την οποίαν το Κυπριακόν –το μεγάλον εθνικόν θέμα ως όλοι το αποκαλούν– ευρίσκεται εις φάσιν επικινδύνου εκκρεμότητος».
Μισό αιώνα μετά, συνεχίζουν όλοι να αποκαλούν το Κυπριακό «το μεγάλον εθνικόν θέμα», και το Κυπριακό βρίσκεται ξανά «εις φάσιν επικινδύνου εκκρεμότητος». Και τι κάνει η Ελλάδα, που δεν έχει πλέον προδότες δικτάτορες; Ας απαντήσει η Ντόρα και οι προφεσόροι της. Με πλήρη συναίσθησιν των ευθυνών τους έναντι του Έθνους ολοκλήρου.
