Για την ώρα, ούτε η Chevron, ούτε η NewMed Energy επιδεικνύουν ουσιαστικό ενδιαφέρον για εξαγωγές μέσω Κύπρου
Η αμερικανική Chevron επιμένει σε ένα αναθεωρημένο (από την ίδια) σχέδιο ανάπτυξης του Αφροδίτη, που σύμφωνα με την κυπριακή Κυβέρνηση και τον εξειδικευμένο της σύμβουλο Beicip Franlab, με έδρα τη Γαλλία, θα μειώσει ουσιαστικά τα έσοδα του κράτους αλλά επίσης θα καταστήσει αδύνατη τη μεταφορά, με αγωγό, φυσικού αερίου από το κοίτασμα στο Βασιλικό, είτε για ντόπια κατανάλωση, είτε για υγροποίηση. Παράλληλα, η ισραηλινή NewMed Energy (πρώην DELEK), σε πλήρη συνεννόηση με τη Chevron, επιμένει στον σχεδιασμό της για μελλοντική κατασκευή πλωτής μονάδας υγροποίησης αερίου (FLNG), ώστε να μεταφέρεται υγρό καύσιμο από το Λεβιάθαν σε ευρωπαϊκές ή ασιατικές αγορές, παράλληλα με τη συνέχιση της διοχέτευσης άλλων ποσοτήτων από το ίδιο κοίτασμα στην Αίγυπτο.
Την ίδια ώρα, ο πρωθυπουργός του Ισραήλ δήλωσε από την Κύπρο όπου βρέθηκε τη Δευτέρα ότι πρέπει εντός τριών ή έξι μηνών να ληφθούν αποφάσεις για την εξαγωγή ισραηλινού αερίου μέσω Κύπρου στην Ευρώπη αλλά και για τη συμπερίληψη του Ισραήλ στον σχεδιασμό της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Κρήτης – Ευρώπης. Για να πάψει, είπε, να είναι «ενεργειακό νησί» το Ισραήλ και να ενταχθεί στο παγκόσμιο ηλεκτρικό σύστημα.
Μπορούν όμως τα κράτη Ισραήλ και Κύπρου να καθορίσουν τις επενδυτικές και εμπορικές επιλογές των εταιρειών που διαχειρίζονται τα κοιτάσματα στις ΑΟΖ τους; Μπορούν να τις επηρεάσουν, αλλά δεν μπορούν να τις καθορίσουν, εκτιμούν τεχνοκράτες του τομέα. Οι τεχνοκράτες επικαλούνται και την εμπειρία της Κύπρου, η οποία 12 χρόνια μετά την ανακάλυψη του Αφροδίτη δεν έχει καταφέρει να διασφαλίσει την έναρξη εφαρμογής ενός ικανοποιητικού σχεδίου ανάπτυξης.
Αν θεωρηθεί δεδομένο ότι τα όσα δημόσια ανέφερε ο Νετανιάχου πριν και μετά την τριμερή συνάντηση της Λευκωσίας για τις επιθυμίες της χώρας του θα πρέπει να υιοθετηθούν και από τις εταιρείες που συμμετέχουν στη διαχείριση του Λεβιάθαν (NewMed Energy 45.3%, Chevron 39.7%, Ratio Energies 15%), εγείρεται το ερώτημα γιατί οι εξαγγελίες προηγήθηκαν, πάλι, της συνεννόησης με τις εταιρείες; Πόσες πιθανότητες υπάρχουν αυτή τη φορά να μην ξεχαστούν και πάλι οι δηλώσεις Νετανιάχου σε λίγες εβδομάδες, χωρίς να έχει γίνει οτιδήποτε για να πάρουν σάρκα και οστά;
Οι πληροφορίες απ’ όσα λέχθηκαν στην τελευταία τριμερή συνάντηση αλλά και στη συνάντηση Χριστοδουλίδη – Νετανιάχου και στους διαδρόμους, από τεχνοκράτες των δύο πλευρών, δεν επιτρέπουν ασφαλή συμπεράσματα ως προς τις πραγματικές προθέσεις των μερών. Ωστόσο, έγινε γνωστό ότι σε ανώτατο επίπεδο οι κυβερνήσεις Κύπρου και Ισραήλ αναγνώρισαν την ανάγκη πραγματοποίησης τους επόμενους 2-3 μήνες μιας ευρείας σύσκεψης, παρουσία κρατικών αξιωματούχων αλλά και ανώτατων στελεχών των εταιρειών που διαχειρίζονται τα κοιτάσματα Λεβιάθαν και Αφροδίτη, ενδεχομένως και άλλων τεμαχίων στο Ισραήλ, ώστε να τους επεξηγηθεί η πολιτική βούληση των δύο κυβερνήσεων για αξιοποίηση των κοιτασμάτων και προς τις ευρωπαϊκές αγορές, μέσω Κύπρου και όχι μόνο μέσω Αιγύπτου. Οι πληροφορίες λένε πως η κυβέρνηση του Ισραήλ δεν φαίνεται να έχει πειστεί πως η εναλλακτική επιλογή του FLNG για εξαγωγές είναι λειτουργική και συμφέρουσα, καθώς πρόκειται για πανάκριβη υποδομή, η οποία απαιτεί αρκετά χρόνια να κατασκευαστεί. Και το Ισραήλ εμφανίζεται να βιάζεται, όπως και η Κύπρος, και φαίνεται να θεωρεί πιο προσιτή και αποδοτική την επιλογή μιας μικρότερης και πολύ φθηνότερης και ευέλικτης υποδομής υγροποίησης στην Κύπρο.
Θα πειστούν όμως οι Chevron και η NevMed Energy να ακολουθήσουν τον δρόμο που υποδεικνύουν οι δύο κυβερνήσεις; Μέχρι τώρα, πάντως, δεν πείστηκαν, ούτε και επέδειξαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τον πολυσυζητημένο και πολυδιαφημισμένο ενεργειακό διάδρομο της Ανατολικής Μεσογείου.
