Πέρασαν χρόνια πολλά, κοντά τέσσερις δεκαετίες. Ένας μακρύς κύκλος συζητήσεων, κινητοποιήσεων, αντιπαραθέσεων, μεθοδεύσεων, παρασκηνιακών κινήσεων, εξαγγελιών, αμφισβητήσεων, αρθρογραφίας, εκπομπών στα ΜΜΕ κ.α. για την τύχη της χερσονήσου του Ακάμα έκλεισε πριν μια βδομάδα, με τη συμπλήρωση του τετραμήνου υποβολής ενστάσεων για το Τοπικό Σχέδιο (Κοινοτήτων) Ακάμα.
Το παρόν και το μέλλον της χερσονήσου του Ακάμα αποτελεί, μετά το Κυπριακό, το πιο πολυσυζητημένο θέμα στα χρόνια της Κυπριακής Δημοκρατίας! Δεν ήταν πόλεμος, δεν υπήρξε βία, υπήρχε όμως προκλητική ξένη στρατιωτική παρουσία: Οι Εγγλέζοι και τα γυμνάσιά τους, από στεριά, θάλασσα και αέρα, κοντά διακόσιες μέρες τον χρόνο. Ήταν και εκείνες οι απαγορευτικές πινακίδες για την πρόσβαση στη δική μας γη, οι συχνές πυρκαγιές κι οι καταστροφές στην ευαίσθητη αυτή περιοχή. Μέχρι που ξεκουμπίστηκαν ως αποτέλεσμα τοπικών και διεθνών κινητοποιήσεων του περιβαλλοντικού κινήματος. Μουδιασμένη κι αμήχανη σύρθηκε η κυπριακή κυβέρνηση το 2001 να βάλει την υπογραφή της, μαζί με την «εγγυήτρια» δύναμη.
Δεκαπέντε χρόνια χρειάστηκαν για εκείνη την πρώτη νίκη, σημαντικό εφόδιο για τη συνέχεια. Πέρασαν άλλα 22 χρόνια κι ακόμα παλεύουμε με τη ντόπια κατοχή της οικονομικής ολιγαρχίας και της διαφθοράς. Πολλά σχέδια, πολλές προτάσεις, πολλές κι οι κερκόπορτες. Έγιναν πολλές μελέτες από έγκυρους διεθνείς οργανισμούς, ήρθαν εμπειρογνώμονες διεθνούς κύρους, έκαναν εισηγήσεις με βάση τη διεθνή πρακτική και τις ιδιαιτερότητες της χερσονήσου, δαπανήθηκαν σημαντικοί δημόσιοι πόροι, έγιναν έντονες συζητήσεις.
Το περιβαλλοντικό κίνημα είχε από την αρχή πολύ τεκμηριωμένες εισηγήσεις με στόχο, πέρα από την κατάργηση των γυμνασίων, τη στήριξη των κοινοτήτων και των κατοίκων τους ώστε να είναι αυτοί οι αποδέκτες των ωφελημάτων μιας άλλης, βιώσιμης ανάπτυξης με βάση την προστασία του περιβάλλοντος και την ανάδειξη της μοναδικότητας της χερσονήσου…
Εννιά φορές άλλαξε η σύνθεση του Κοινοβουλίου (με θετικές κατά καιρούς παρεμβάσεις), ήρθαν και πέρασαν πολλές κυβερνήσεις, με ποικιλία κομματικών χρωματισμών – τώρα φτάσαμε στην έννατη! Υπήρξαν πολλές δυνατότητες και προοπτικές αλλά οι άρχοντες δεν ήθελαν. Κερδήθηκαν κάποια λίγα προς την κατεύθυνση του διπλού στόχου «περιβάλλον-κοινότητες», χάρη στις αντιστάσεις όσων δεν δήλωναν υποταγή. Κι έτσι φτάσαμε στην τετράμηνη διαδικασία υποβολής ενστάσεων.
Η προηγούμενη Κυβέρνηση το παρουσίασε σαν επιτυχία πως πρόλαβε να δημοσιεύσει το Σχέδιο τρεις μέρες πριν μας κουνήσει μαντήλι. «Εμείς το τελειώσαμε, τώρα βρείτε εσείς την άκρη» είπε στη νέα Κυβέρνηση που θα αναζητήσει κι αυτή μια άλλη «χρυσή τομή» (έτσι λένε συχνά, θέλοντας να εντυπωσιάσουν!), προσπαθώντας να πείσει (και μακάρι να το καταφέρει) ξεπερνώντας τις πιέσεις από τις δικές της επιρροές και εξαρτήσεις.
Θυμίζουμε πως εδώ που φτάσαμε είναι ορατό τούτο το παράδοξο: Aκόμα κι αν κάποιες (οικολογικές) ενστάσεις γίνουν, μετά από αρκετούς μήνες, αποδεκτές δεν θα έχουν διορθωτικό αποτέλεσμα για όσα τετελεσμένα θα έχουν στο μεταξύ δημιουργηθεί επί του εδάφους. Aναμφισβήτητα η συζήτηση και η διεκδίκηση δεν σταματά με τις ενστάσεις. Και θα προβληθούν όλων οι απόψεις και θα αξιολογηθεί η εφαρμογή του Σχεδίου σ’ αυτή του τη μορφή και στην όποια μετασχηματιστεί μετά τη μελέτη των εκατοντάδων ενστάσεων. Θα είναι αδόκιμο να κυριαρχήσει η «δημοκρατία των ενστάσεων» γιατί, άλλο δημοκρατία κι ελεύθερος διάλογος κι άλλο η βιομηχανοποιημένη υποβολή πολλαπλασιασμένων ενστάσεων…
Σημαντικά είναι τα προβλήματα κι οι ελλείψεις του Σχεδίου που, ενώ εισαγωγικά αναφέρεται στη Χερσόνησο ολόκληρη, τελικά ασχολείται με μια μόνο συνιστώσα μιας πολύ επικίνδυνης σαλαμοποίησης. Πρώτα, η διχοτόμηση σε δυο Τοπικά Σχέδια, για τις κοινότητες και για τον Δήμο Πέγειας.
Το δεύτερο φαίνεται πως είναι έτοιμο, παραμένει όμως κρυμμένο, και ουδείς γνωρίζει αν είναι συμβατό με το πρώτο! Είναι και το βάφτισμα του Εθνικού Δασικού Πάρκου που προηγήθηκε και παραπλανητικά έχει προβληθεί σαν η ικανοποίηση του στόχου για (το εντελώς διαφορετικό) Εθνικό Πάρκο. Ούτε ο συγκεκριμένος όρος έχει εισαχθεί στη νομοθεσία κι ας ήταν πολλές οι τροποποιήσεις και πολλά τα χρόνια! Άραγε, δεν πρόλαβαν; Κι όχι μόνο η προστασία του έχει δραματικά υποβαθμιστεί αλλά καλύπτει μόνο τα παλαιόθεν προστατευμένα κρατικά δάση (αφήνοντας εκτός μεγάλο κομμάτι της Natura 2000), τα οποία τώρα επιβαρύνονται σημαντικά με υποδομές φιλοξενίας που θα ανταγωνίζονται τις κοινότητες.
Αναβαθμίζονται αχρείαστα κι εξωπραγματικά οι προσβάσεις ενθαρρύνοντας την ανεξέλεγκτη διακίνηση ιδιωτικών οχημάτων – να και εφτακόσιοι τόσοι χώροι στάθμευσης… Το Τοπικό Σχέδιο αφήνει και τα (επεκτεινόμενα) λατομεία να λειτουργούν, αφήνει και το κυνήγι γενικώς, διευρύνονται οι ζώνες ανάπτυξης των κοινοτήτων ενώ οι υφιστάμενες παραμένουν αναξιοποίητες κατά 85%(!), προβλέπει για εικοσιοκτώ επισκέψιμα αγροκτήματα – παραμορφωτική αντιγραφή της διεθνούς εμπειρίας – με διανυκτέρευση, σε ανταγωνισμό κι αυτά με τις υποδομές των κοινοτήτων, ενθαρρύνει και τη μεμονωμένη κατοικία σε αντίθεση με «δεσμευτικές» δημόσιες δηλώσεις υπουργών! Κι όλα αυτά χωρίς ουσιαστική στήριξη στις κοινότητες…
Η απελθούσα δεκαετής διακυβέρνηση είναι ένοχη για επικίνδυνες αποφάσεις. Είναι ευθύνη της παρούσας να αναστρέψει την επικίνδυνη πορεία. Ένας κύκλος έκλεισε, ένας άλλος ανοίγει… O αγώνας συνεχίζεται!
ktsimillis@cytanet.com.cy
