Ασχέτως του γεγονότος ότι ο θεσμός των Βραβείων Θεάτρου ΘΟΚ από το 2017 και μετά έχει χάσει κάτι από τον μπούσουλα και την αίγλη του και πολύ από το σασπένς του, η τελετή απονομής παραμένει σημείο αναφοράς.
Είθισται κάθε χρόνο –ή κάθε δύο χρόνια που γινόταν παλιότερα- να παρίσταται ο εκάστοτε Πρόεδρος της Δημοκρατίας, όχι μόνο για να επιδώσει το Μεγάλο Βραβείο Θεάτρου αλλά και για να κάνει το κομμάτι του και τις σχετικές με τον Πολιτισμό εξαγγελίες. Επειδή έχω πάει σε όλες τις τελετές τα τελευταία 20 χρόνια, έχω σημειώσει ότι μόνο μια φορά έτυχε, λόγω έκτακτου κωλύματος, να μην τιμήσει το γεγονός με την παρουσία του ο ανώτατος άρχων του τόπου.
Η τελετή του ΘΟΚ είναι κάτι σαν τη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης, το βήμα της οποίας χρησιμοποιεί κάθε χρόνο ο πρωθυπουργός της Ελλάδας για να κάνει μαζεμένα τις (κούφιες) εξαγγελίες του, αλλά τον υπόλοιπο χρόνο η Θεσσαλονίκη κάνει μαύρα μάτια να τον ξαναδεί. Και πολύ περισσότερο κάνει μαύρα μάτια να κεφαλαιοποιήσει μια υποψία έστω από τις υποσχέσεις που την αφορούν. Κάτι ανάλογο, λοιπόν, συνέβαινε στην ετήσια σύναξη για τα βραβεία θεάτρου όπου η πολιτεία έδειχνε επίσημα το ενδιαφέρον της όχι μόνο για το θέατρο αλλά γενικότερα για τον τομέα του πολιτισμού και φλόμωνε στις υποσχέσεις και τις ξαναζεσταμένες εξαγγελίες τους ανθρώπους του. Πού και πού, υλοποιούσε ή τροχοδρομούσε και καμιά και τότε να δεις! Το βήμα της τελετής μετατρεπόταν σε εξέδρα πανηγυρισμών.
Υπό αυτό το πρίσμα, λοιπόν, από τον χαιρετισμό του Νίκου Χριστοδουλίδη στην παρθενική του παρουσία με την ιδιότητα του Προέδρου της Δημοκρατίας, αυτό που αξίζει περισσότερο να κρατήσουμε είναι την κατάληξή του. Την υπόσχεση δηλαδή που έδωσε απευθυνόμενος στους καλλιτέχνες, ότι θα τον βλέπουν συχνά απέναντί τους να χειροκροτεί τις παραστάσεις τους. Αυτό μάλιστα! Ήταν κάτι πρωτότυπο που ακούσαμε αλλά και κάτι που ίσως έχει ζουμί.
Καταρχάς, δεν είναι τόσο δύσκολο να το κάνει πράξη. Για την ακρίβεια είναι και τερπνό εκτός από ωφέλιμο. Είναι όμως και κρίσιμης σημασίας να συγχρωτιστεί με τους δημιουργούς και το κοινό στον τόπο όπου επιτελείται το θαύμα της καλλιτεχνίας. Για τα δεδομένα της Κύπρου, θα είναι σαν να μετακινείται ολόκληρο βουνό για να πάει στον Μωάμεθ. (Για να είμαστε δίκαιοι, ο Δημήτρης Χριστόφιας συνήθιζε να πηγαίνει σε εκδηλώσεις, αλλά και πάλι όχι στον βαθμό που πήγαινε πριν γίνει Πρόεδρος αλλά ακόμη και μετά το τέλος της θητείας του).
Στο σημείο αυτό κάποιος μπορεί να αντιτείνει –και δίκαια- ότι κοτζάμ Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας είναι πολυάσχολος. Δεν είναι και η πιο άπραγη δουλειά στον κόσμο. Για να πούμε του στραβού το δίκιο, ο άνθρωπος έχει μυριάδες υποχρεώσεις, καθήκοντα και φόρτο εργασίας και εξάλλου δεν είναι και πολύ κομψό να ταλαιπωρεί κάθε βράδυ τους σωματοφύλακές του για να πάει να δει μια παράσταση. Κι άντε στον ΘΟΚ, πάει κι έρχεται. Φανταστήκατε να αποφασίσει να πάει να δει ένα δρώμενο στο Wherehaus 612, στο Υπόγειο του Σατιρικού, ή στη Στέγη Χορού; Είναι δύσκολο, το ξέρω και εξάλλου αν θα κάνει πράξη αυτή την εξαγγελία δεν είναι σωστό να πηγαίνει μόνο στο κρατικό θέατρο. Η στήριξη πρέπει να είναι σφαιρική και στο κάτω- κάτω οι «ελεύθεροι» καλλιτέχνες έχουν ακόμη μεγαλύτερη ανάγκη από ένα φιλικό χτύπημα στην πλάτη. Όπως και να ‘χει, δύσκολο- ξεδύσκολο, ο Πρόεδρος το έταξε, οι καλλιτέχνες το πήρανε τοις μετρητοίς κι εμείς το σημειώσαμε. Και θα επανέλθουμε.
Δεν μπορούμε εδώ να μην κάνουμε την παρατήρηση ότι με την ιδιότητα του Υπουργού Εξωτερικών ή του Κυβερνητικού Εκπροσώπου, που όσο να ‘ναι είναι πιο ευέλικτες από αυτή του Προέδρου, δεν έδινε και κάθε μέρα το παρών σε παραστάσεις, συναυλίες, εκθέσεις κ.ο.κ. Εντάξει, δεν ήταν και… Αναστασιάδης ή Αβέρωφ, αλλά αν όντως αρχίσει τώρα να πηγαίνει τακτικά θα είναι κάτι που λίγο- πολύ αντιβαίνει στις συνήθειές του- με εξαίρεση ίσως την προεκλογική περίοδο. Όμως, τώρα το είπε και δεν μπορεί να το πάρει πίσω.
Εν πάση περιπτώσει, το σημαντικό με τη συχνή παρουσία του ΠτΔ σε πολιτιστικές εκδηλώσεις είναι ότι θα αφουγκραστεί από πρώτο χέρι τις ανάγκες και τις εκκρεμότητες που στοιβάζονται όλα αυτά τα χρόνια και με τη δημιουργία του Υφυπουργείου προκύπτει η ευκαιρία να μπουν σε μια σειρά. Στην ίδια πρόταση με την υπόσχεση για συχνή παρουσία στις εκδηλώσεις, ο Νίκος Χριστοδουλίδης τονίζει ότι οι καλλιτέχνες θα τον έχουν στο πλάι τους για να κτίσουν μαζί τη μακροχρόνια στρατηγική της Κύπρου για τον πολιτισμό. Δεν το βγάζω από το μυαλό μου. Έτσι ακριβώς το είπε. Αυτό κι αν αποτελεί μια ηχηρή υπόσχεση, άσχετα αν υπό φυσιολογικές συνθήκες θα φάνταζε κάτι αυτονόητο.
Όπως και να ‘χει το πράγμα, αν έστω και για τους τύπους κάνει πράξη σε κάποιο βαθμό αυτές του τις υποσχέσεις, η τριβή και η εμπλοκή και μόνο (ελπίζουμε ότι) θα τον κάνει να δει πιο σοβαρά την υπόθεση του Πολιτισμού και τις ανάγκες του. Και αν μη τι άλλο, ίσως να αποφύγει στο μέλλον τυχόν άστοχες επιλογές που προσβάλλουν τη νοημοσύνη και κλονίζουν την εμπιστοσύνη της καλλιτεχνικής κοινότητας.
Ελεύθερα, 9.4.2023
