Τότε, στη δεκαετία του ’80, δεν το λέγαμε bullying, ελληνιστί εκφοβισμό. Όσο περισσότερο ασκούσες το σπορ, τόσο πιο μάγκας ήσουν, όσο περισσότερα εξευτέλιζες το θύμα, τόσο πιο αγαπητός στο νεανικό κοινό που χειροκροτούσε από το περιθώριο ήσουν. Αυτά στα εφηβικά /σχολικά χρόνια, γιατί στο στρατό ήταν τόσο συχνό φαινόμενο, επιβαλλόταν κιόλας, το ασκούσαν εξάλλου κοτζάμ μονιμάδες, άνθρωποι ενήλικες με παιδιά. Ξέρω τι λέω, υπήρξα στην άλλη πλευρά της γροθιάς και του «νταϊλικιού», έτσι επειδή έτυχε να περνώ από το λάθος μέρος τη λάθος στιγμή ή γιατί στραβοκοίταξα κάποιο καλόπαιδο στο σχολείο ή στην Εθνική Συμφορά.
Έτσι, όντας μαθητής γυμνασίου, ξεκίνησα μαθήματα καράτε για να αναπτύξω χρήσιμες δεξιότητες, άρχισα να περιβάλλομαι με «σκληρά καρύδια» ως τοίχο προστασίας, ή ανέφερα απλά το όνομα του αδελφού μου που ήταν μεγαλύτερος και γνωστό κάθαρμα παλιάς κοπής. Αλλά ποτέ δεν εκφόβισα κανένα, το απεχθάνομαι. Σήμερα, οι ειδικοί έδωσαν όνομα και ορισμό στο φαινόμενο – και καλά έκαναν – αλλά ακόμη το παλεύουν ως προς τα όριά του και τους τρόπους αντιμετώπισης.
Πατέρας πια, δεν χάνω ευκαιρία να το κουβεντιάζω με τα παιδιά μου. Ιδιαίτερα χρήσιμη βρήκα την ταινία κινουμένων σχεδίων «Ferdinand» για ένα… ταύρο (bull, bullying, το πιάσατε;) που αρνείται να το παίζει μάγκας παρά το τεράστιο μέγεθός του, πόσο μάλλον να αγωνιστεί στις βίαιες ταυρομαχίες. Και αντί να κάνει παρέα με άλλους μαινόμενους ταύρους, τη βρίσκει με πιο αντισυμβατικά ζώα. Ωραίος ο Ferdi.
Στον δικό μας, τρισδιάστατο κόσμο, το χάπι εντ βρίσκεται συχνά στα αζήτητα. Θυμίζω ότι στην Κύπρο γονείς έθαψαν παιδί εξαιτίας του bullying, ενώ οι απειλές, που ενίοτε γίνονται και πράξεις, κατά κοριτσιών ότι θα αναρτηθούν γυμνές εικόνες τους, έχουν πάρει την ανιούσα στον τόπο μας. Επειδή στην εισαγωγή σαβούρας, είμαστε πάντα πρώτοι.
Έρευνα του Πανεπιστημίου Κύπρου, κατέδειξε πως ένας στους τέσσερις μαθητές δηλώνει θύμα εκφοβισμού. Για όνομα. Ένας στους τέσσερις! Ενώ ένας στους δέκα δηλώνει θύτης (άρα είναι και θύμα). Ας δούμε όμως τι λένε οι ειδικοί για τις αλυσιδωτές, συχνά μακροχρόνιες επιπτώσεις του εκφοβισμού: Χαμηλές σχολικές επιδόσεις. Ψυχιατρικές διαταραχές. Χαμηλή ποιότητα ζωής. Συναισθηματικές δυσκολίες, άγχος, απομόνωση και κατάθλιψη που εν τέλει μπορεί να μετατρέψουν το θύμα σε θύτη.
Σύμφωνα με έρευνα που δημοσίευσε το BBC, η πιθανότητα αυτοκτονίας στα θύματα εκφοβισμού είναι μεγαλύτερη κατά 18 φορές. Σε ενήλικη ηλικία, αναφέρει, τα θύματα δυσκολεύονται να δημιουργήσουν φιλίες και μακροχρόνιες σχέσεις, ενώ αντιμετωπίζουν οικονομικά προβλήματα και την απειλή της ανεργίας. Η εκφοβιστική / βίαιη συμπεριφορά εμφανίζονται σε αρκετά νεαρή ηλικία, οπόταν η έγκαιρη δράση είναι το άλφα, γιατί μέχρι το ωμέγα θα είναι πάρα πολύ αργά.
Επιτέλους, το κυπριακό κράτος ξύπνησε στο φαινόμενο και αναπτύσσει δράσεις αντιμετώπισης, κυρίως στα σχολεία. Δεν είναι όμως μόνο τα σχολεία. Συχνά βλέπω γονείς να «αππώνουν» τα κοπελούθκια τους να προβούν σε εκφοβισμό. Αυτούς ποιος θα τους μαζέψει; Ο Ferdinand τη γλίτωσε στον κόσμο των κινουμένων σχεδίων. Στον κόσμο μας, μάλλον θα κατέληγε μεζές στη σούβλα κάποιου νταή μπαμπά που μέσα μέσα θα έριχνε και καμιά σφαλιάρα στον γιό του, έτσι γιατί η μπύρα δεν ήταν τσακρί.
Ελεύθερα, 6.6.2022.
