Μας έδειξε ο Ιμάμογλου τον τρόπο με τον οποίο μπορεί να ηττηθεί ένας λαϊκιστής; Για τους ανά τον κόσμο φιλελεύθερους, η συντριπτική νίκη του δημάρχου της Κωνσταντινούπολης ήταν μια αχτίδα φωτός σε μια σκοτεινή δεκαετία, στη διάρκεια της οποίας η πλευρά τους πάσχιζε να βρει μια νικηφόρα στρατηγική εναντίον της λαϊκιστικής πολιτικής. Πολλοί θα αναλύσουν τώρα το αποτέλεσμα για μαθήματα που μπορούν να εφαρμοστούν αλλού.
Η νίκη του Ιμάμογλου αντιπροσωπεύει μια σημαντική ανατροπή για τον Πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, που θαυμάζεται από τους λαϊκιστές παγκοσμίως για την κυριαρχία του στην τουρκική πολιτική. Αν ο Ερντογάν ηττήθηκε στο ίδιο του το “σπίτι” -κέρδισε την εθνική προσοχή ως δήμαρχος Κωνσταντινούπολης- τότε ίσως υπάρχει ελπίδα για εκείνους που φιλοδοξούν να νικήσουν τους λαϊκιστές… στις ΗΠΑ, για παράδειγμα, το επόμενο έτος.
Υπάρχουν αρκετές επιφυλάξεις. Μπορεί η Κωνσταντινούπολη να είναι “μπροστάρης” της τουρκικής πολιτικής, αλλά δεν αποτελεί ιδιαίτερα μικρόκοσμο του κόσμου. Ορισμένες από τις συνθήκες στις οποίες ο Ιμάμογλου πέτυχε τη νίκη του είναι sui generis. Η Τουρκία βρίσκεται σε σοβαρή οικονομική κρίση και πολλοί κάτοικοι της Κωνσταντινούπολης εκμεταλλεύτηκαν τις εκλογές για να εκφράσουν τη δυσαρέσκειά τους για τον υψηλό πληθωρισμό και ανεργία. Κάτι τέτοιο είναι απίθανο να ισχύει στις ΗΠΑ τον επόμενο Νοέμβριο.
Ούτε μπορούν οι φιλελεύθεροι αλλού να περιμένουν από τους λαϊκιστές αντιπάλους τους να κάνουν τα πολιτικά σφάλματα που έκανε ο Ερντογάν. Μετά την ισχνή νίκη που πέτυχε ο Ιμάμογλου στις δημοτικές εκλογές του Μαρτίου, ο Πρόεδρος επέμεινε ότι η ψήφος ήταν λανθασμένη και ζήτησε επανάληψη. Αυτό συσπείρωσε αποτελεσματικά την κατακερματισμένη αντιπολίτευση της Τουρκίας γύρω από τον Ιμάμογλου, καθιστώντας τον ισχυρότερο.
Ακόμα κι έτσι, ο δήμαρχος αξίζει τα εύσημα για το ότι αξιοποίησε στο έπακρο την τύχη του, αποφεύγοντας τις γκάφες και διεξάγοντας μια έξυπνη εκστρατεία που είχε απήχηση στους ψηφοφόρους. Ακολουθούν ορισμένα στοιχεία της εκστρατείας του που θα μπορούσε να υιοθετήσει κανείς:
Don’t worry, be happy: Οι ζοφερές οικονομικές προοπτικές – η Τουρκία βιώνει την πρώτη της ύφεση εδώ και μια δεκαετία- θα μπορούσαν να είναι ένα χαρτί κατά του Ερντογάν. Αλλά ο Ιμάμογλου φαίνεται να έχει καταλάβει ότι οι ψηφοφόροι δεν τον χρειάζονται για να ενώσει τις κουκίδες μεταξύ των κακών μαντάτων και του προέδρου. Αντί να τους υπενθυμίζει επανειλημμένα πόσο κακά είναι τα πράγματα, ο Ιμάμογλου κράτησε μια θετική στάση, που ενέτεινε με το σύνθημα της καμπάνιας του: “Όλα θα είναι υπέροχα”.
Βοηθά, φυσικά, το γεγονός ότι η επιδιόρθωση της οικονομίας δεν θα είναι ευθύνη του δημάρχου: έχει τη δυνατότητα για μια ηλιόλουστη οικονομία χωρίς να χρειάζεται να φέρει τον ήλιο. Αλλά η θετική στάση απέδωσε.
Δεν είναι η ταυτότητα, ανόητε: Για δύο δεκαετίες, η τουρκική πολιτική είχε ως επί το πλείστον να κάνει με την ταυτότητα, με το Κόμμα ΑΚ του Ερντογάν να αντιπροσωπεύει το Ισλάμ και μεγάλο μέρος της αντιπολίτευσης να αγκαλιάζει τον κοσμικό χαρακτήρα του Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ. Παρόλο που ο Ιμάμογλου προέρχεται από το CHP, που ιδρύθηκε από τον Ατατούρκ, απέφυγε επισταμένως την κομματικοποίηση που χαρακτήριζε προηγούμενες εκστρατείες. Τακτικός στην προσευχή της Παρασκευής στο τζαμί του, δεν απέφυγε τη θρησκευτικότητα, όπως κάνουν συχνά οι κοσμικοί πολιτικοί.
Αυτό σήμαινε ότι το ΑΚΡ δεν μπόρεσε να τον χαρακτηρίσει κοσμικό, κάτι που θα επηρέαζε ορισμένους θρησκευόμενους ψηφοφόρους. Ο Ιμάμογλου έκανε σκληρή εκστρατεία σε πολλές από τις πιο θρησκευτικές γειτονιές της Κωνσταντινούπολης, που θεωρούνταν από καιρό χαμένος κόπος για τα κοσμικά κόμματα. Μεταξύ της πρώτης και της δεύτερης ψηφοφορίας, κατάφερε να κερδίσει πολλές περιοχές που παρδοσιακά τάσσονταν υπέρ του ΑΚΡ.
Δεν υπήρξαν καρφιά: Αναμφισβήτητα, η πιο επιτυχημένη στρατηγική της εκστρατείας του ήταν να αποφύγει να χαρακτηρίσει άλλους. Αντί να υποτιμήσει και να απορρίψει τη βάση ψηφοφόρων του Ερντογάν, ο Ιμαμόγλου έκανε ιδιαίτερη προσπάθεια να τους προσεγγίσει με ένα σχέδιο που ονομάστηκε “Ριζοσπαστική αγάπη”.
Αυτό σήμαινε ότι αγνόησε τα σχόλια των αντιπάλων του –οι οποίοι τον κατηγόρησαν για σχέσεις με Κούρδους τρομοκράτες και για μυστική ελληνική καταγωγή- και αντ ‘αυτού απευθυνόταν στους παραδοσιακούς υποστηρικτές του Ερντογάν.
Η στρατηγική έπιασε: ο Ιμάμογλου κέρδισε με περισσότερες από 800.000 ψήφους. Ήταν αναμφισβήτητα η μεγαλύτερη εκλογική ανατροπή της καριέρας του Ερντογάν, η πρώτη μεγάλη ήττα για το λαϊκισμό του.
Θα λειτουργήσει το εγχειρίδιο του Ιμάμογλου κόντρα σε άλλους λαϊκιστές; Δεν θα ξέρουμε μέχρις ότου δοκιμαστεί. Ωστόσο, δεδομένης της κλίμακας της νίκης του, οι φιλελεύθεροι αλλού θα μπορούσαν να κάνουν μια δοκιμή.
Πηγή: Bloomberg
Του Bobby Gosh
