Κάθε καλοκαίρι και χειρότερα. Ο πύρινος Αύγουστος της Ελλάδας, της Τουρκίας, της Ιταλίας, της Αλγερίας και ο Ιούλιος της Κύπρου και της Καλιφόρνια (για να αναφέρω μόνο όσους τόπους θυμάμαι τώρα) προϊδεάζει για το πώς θα είναι η ζωή στον πλανήτη σε ελάχιστες δεκαετίες, αν δεν αντιμετωπιστεί η κλιματική αλλαγή.
Οι εικόνες από την Αττική, τη Βόρεια Εύβοια, την Πελοπόννησο, τον Αρακαπά, την Ατάλια, τη Σικελία και την Καλάμπρια μαύρισαν και μαυρίζουν την ψυχή μας. Δεκάδες άνθρωποι χάθηκαν, σπίτια καταστράφηκαν, τεράστιες δασικές και θαμνώδεις εκτάσεις σβήστηκαν κυριολεκτικά από το χάρτη. Οι πληγέντες βυθίστηκαν στην απόγνωση και υπόλοιποι στηλιτεύουμε την απουσία αποτελεσματικής κρατικής παρέμβασης και την ανεπάρκεια των μηχανισμών πολιτικής προστασίας.
Είναι γεγονός, ακόμα και εξελιγμένες πολιτικά και οικονομικά κοινωνίες, όπου οι θεσμοί λειτουργούν ικανοποιητικά και υπάρχουν δομές πρόληψης, στέκονται αδύναμες να σταματήσουν γρήγορα πυρκαγιές, μόλις το κακό ξεσπάσει. Πόσο μάλλον κρατικές υπηρεσίες και κυβερνήσεις, όπως αυτές της Ελλάδας, της Κύπρου, της Τουρκίας και της Αλγερίας (ενδεικτικές οι αναφορές), οι οποίες δεν γνωρίζουν τι είναι η πρόληψη, η πολιτική προστασία είναι ακόμα στα σπάργανα και οι κρίσεις τις πιάνουν τις περισσότερες φορές στον ύπνο.
Στην Ελλάδα, για παράδειγμα, όπου οι φωτιές καταστρέφουν συστηματικά τα δάση για δεκαετίες, είναι απορίας άξιο γιατί δεν υπάρχουν αποτελεσματικές αντιπυρικές ζώνες. Γιατί δεν φυτεύονται ευκάλυπτοι γύρω από κατοικημένες περιοχές, που είναι δίπλα ή και μέσα σε δάση. Δεν γνωρίζω γιατί, αλλά οι ευκάλυπτοι καίγονται πιο δύσκολα από άλλα δέντρα. Το ξέρουν στην Αυστραλία, στην Ισπανία και αλλού, γι’ αυτό και εκεί οι αναδασώσεις ξεκινούν με τη φύτευση ευκαλύπτων για προστασία πόλεων και οικισμών.
Δεν φταίει, όμως, αποκλειστικά το κράτος και οι εκάστοτε κυβερνήσεις για τις συμφορές από τις πυρκαγιές κι όχι μόνο. Φταίμε και όλοι εμείς οι υπόλοιποι, που στεκόμαστε στο χθες και το σήμερα και δεν ενεργούμε για να προλάβουμε αυτά που με μαθηματική ακρίβεια έρχονται αύριο. Πόσα εκτενή ρεπορτάζ είδαμε στα μέσα ενημέρωσης για το πώς η κλιματική αλλαγή, η διαρκής αύξηση της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη και η αδιαφορία μας για το περιβάλλον, ευνοούν τις φωτιές, τις πλημμύρες και άλλες φυσικές καταστροφές. Στις Συρακούσες, στη Σικελία, το θερμόμετρο χτύπησε 48.8 βαθμούς αυτή τη βδομάδα, σπάζοντας το πανευρωπαϊκό ρεκόρ που κατείχε η Ελευσίνα με 48 βαθμούς το 1977. Κι αν όλοι, πολίτες και κυβερνήσεις, δεν βάλουμε μυαλό, οι 49 βαθμοί της Σικελίας θα είναι σχεδόν μόνιμο φαινόμενο τα καλοκαίρια κοντά στο 2050.
Μελέτη της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή επιχειρεί να υπολογίσει τις επιπτώσεις στον πλανήτη από την αύξηση της μέσης θερμοκρασίας της Γης κατά 1.5 – 2 βαθμούς Κελσίου πάνω από τα επίπεδα της προ-βιομηχανικής εποχής. Ερευνητές κι επιστήμονες θεωρούν μια τέτοια αύξηση δραματική. Οι υπόλοιποι, όμως, δύσκολα αντιλαμβανόμαστε τη σημασία των στοιχείων αυτών και, συνεπώς, συνεχίζουμε απτόητοι να επεμβαίνουμε στο περιβάλλον. Ίσως, όπως αναφέρει ρεπορτάζ του BBC, οι άνθρωποι να καταλάβουμε καλύτερα τι σημαίνει αύξηση της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη κατά 2 βαθμούς Κελσίου, όταν τη συγκρίνουμε με τη θερμοκρασία που θα επικρατεί σε μεγάλες πόλεις που ζούμε ή ξέρουμε.
Για παράδειγμα, στους πιο θερμούς μήνες του καλοκαιριού του 2050 η θερμοκρασία στη Μαδρίτη αναμένεται να έχει αυξηθεί κατά 6.4 βαθμούς κελσίου, στο Λονδίνο κατά 5.9, στη Νέα Υόρκη 4, και στην Κωνσταντινούπολη 3.4 βαθμούς Κελσίου. Εκτός από τα καλοκαίρια και οι χειμώνες θα είναι θερμότεροι. Το Λονδίνο, δηλαδή, θα έχει θερμοκρασίες ανάλογες με αυτές της Βαρκελώνης. Θα είναι σαν να έχει μετακινηθεί κάπου 1000 χιλιόμετρα νοτιότερα. Οι επιστήμονες λένε ότι οι αλλαγές αυτές θα επηρεάσουν περισσότερο περιοχές και πόλεις που βρίσκονται μακριά από τον ισημερινό. Ουσιαστικά, όμως, ολόκληρος ο πλανήτης θα πληγεί. Η ερημοποίηση πολλών περιοχών (η Μέση Ανατολή είναι, ούτως ή άλλως, υποψήφια) θα φέρει δραματική μετακίνηση πληθυσμών σε πιο εύκρατα κλίματα, έλλειψη νερού και τροφίμων, κοινωνικές αναταραχές ή ακόμα και πολέμους.
Ιδού η Ρόδος, λοιπόν, για όλους. Οι άνθρωποι μάθαμε να επεμβαίνουμε, να χρησιμοποιούμε το περιβάλλον και το φυσικούς πόρους του πλανήτη για τη δική μας αποκλειστικά ικανοποίηση. Και οι κυβερνήσεις θα αποφεύγουν να πιάσουν τον ταύρο από τα κέρατα, να πάρουν σοβαρά μέτρα για την κλιματική αλλαγή, αν οι πολίτες δεν τους δώσουμε να καταλάβουν ότι από τη λήψη τους εξαρτάται η επανεκλογή τους.
Φιλελεύθερα, 15.8.2021.
