Ο Χρυσόστομος Ρουσής, πρώην γυμνασιάρχης, καταγράφει μερικά παραδείγματα ώστε να αποφεύγονται συνηθισμένα γραμματικά και συντακτικά  λάθη.

Η άγνοια και γενικά η μη τήρηση βασικών κανόνων της γραμματικής και της σύνταξης -φαινόμενο συνηθισμένο στις μέρες μας- ενέχει τον κίνδυνο να καθιερωθούν τα λανθασμένα.
(Ιωάννα Παπαζαφείρη, 1993), Η σύντομη αυτή μελέτη παρουσιάζει συνηθισμένα γραμματικά και συντακτικά λάθη που ακούμε και διαβάζουμε.

Κακή χρήση της αναφορικής αντωνυμίας «που»
Ακούσαμε και διαβάσαμε: Πήγα στο χωριό που (αντί: στο οποίο) μεγάλωσα. – Είδα το γιο του δασκάλου μας, που (αντί: ο οποίος) είχε πάρει το βραβείο. (Ποιος πήρε το βραβείο, ο δάσκαλος ή ο γιος του; Υπάρχει κάποια ασάφεια). – Ο Μαχαιράς είναι ο τόπος που (αντί: στον οποίο) θυσιάστηκε ο Αυξεντίου. – Το πρωί συνάντησα τον άνθρωπο που (αντί: με τον οποίο) μίλησα χτες. – Υπάρχουν περιπτώσεις που (αντί: κατά τις οποίες) τα παιδιά δεν πρέπει να εμβολιάζονται. Έστειλε επιστολή στα Η.Ε. όπου αναφέρεται (αντί: στην οποία) – Το Σαββατοκυρίακο πήγα στο χωριό μου που (αντί: όπου) έζησα τα παιδικά μου χρόνια. – Επισκέφθηκα την περιοχή που (αντί: όπου/στην οποία) μένουν πρόσφυγες. Προσοχή! Η λέξη «όπου» αναφέρεται σε τόπο.

 
Λάθη στη χρήση των αριθμητικών
Τα αριθμητικά με δεύτερο συνθετικό το επίθετο «μισός» συμφωνούν ως προς το γένος με τα ουσιαστικά που ακολουθούν π.χ. ενά-μισης μήνας, μιά-μιση ώρα, ενά-μισι κιλό.
Λέμε: Το γεύμα είναι στη μιάμιση. (και όχι: το γεύμα είναι στην ενάμιση). Η συνεδρία κράτησε τρεισήμισι ώρες. (και όχι: η συνεδρία κράτησε τριάμισι ώρες).
Γράφουμε με –η την κατάληξη, αν το πρώτο συνθετικό είναι το αρσενικό «ένας» ή το θηλυκό «μία» και με –ι στις άλλες περιπτώσεις π.χ. ένας + μισός (αρσ.) = ενάμισ-ης χρόνος/μήνας/τόνος)
(μια+μισή (θηλ.) = μιάμισ-η ώρα/μέρα/εβδομάδα. Αλλά: ενάμισ-ι λεπτό/κιλό/στρέμμα – δυόμισ-ι κιλά/ώρες – τρεισήμισ-ι ώρες/μήνες –  τριάμισι χρόνια/λεπτά – εξήμισ-ι λίτρα/τόνοι/εβδομάδες.

Τα υβρίδια
Τα υβρίδια, κακή χρήση της καθαρεύουσας, «τραυματίζουν» την αισθητική της δημοτικής (Παπα- ζαφείρη Ι.) Ακούμε και διαβάζουμε: Εκ πρώτης όψης, αντί: εκ πρώτης όψεως – Σερβίρεται οκταπόδι στα κάρβουνα, αντί: σερβίρεται χταπόδι στα κάρβουνα –  Χαίρει μεγάλης εκτίμησης, αντί: χαίρει μεγάλης εκτιμήσεως – Είναι μαθητές δεύτερης λυκείου, αντί: είναι μαθητές δευτέρας λυκείου.

Παράλειψη λέξεων
Ακούμε και διαβάζουμε: «Η Κυβέρνηση συμμερίζεται τις αγωνίες κι ανησυχίες μας»: τις αγωνίες και τις ανησυχίες μας  (Ο λόγος είναι ελλιπής όταν λείπει το άρθρο).
«Με εξυπνάδα, και κυρίως ευγένεια, κερδίζεις τους ανθρώπους»: Με εξυπνάδα, και κυρίως με ευγένεια κερδίζεις τους ανθρώπους. (παράλειψη της πρόθεσης «με»).
«Ούτε τα πλούτη ούτε η ομορφιά του με έχουν εντυπωσιάσει»: Ούτε τα πλούτη ούτε η ομορφιά του δεν με έχουν εντυπωσιάσει. (παράλειψη του μορίου «δεν»).

Βιβλιογραφικές πηγές
Αναγνωστοπούλου Ι., Μπουσούνη Λ. , Το λέμε σωστά; To γράφουμε σωστά; Αθήνα 2006
Λεξικό της κοινής Νεοελληνικής – Η Πύλη για την ελληνική γλώσσα www.greeklanguage.gr
Τριανταφυλλίδη Μανόλη, Νεοελληνική Γραμματική, Αθήνα 1993
Παπαζαφείρη Ι., Λάθη στη χρήση της γλώσσας μας, Αθήνα 1988.