Τις τελευταίες ημέρες ήρθαν στην επικαιρότητα δύο περιστατικά ρύπανσης των ακτών με πετρελαιοειδή. Η πρώτη περίπτωση αφορούσε στη ρύπανση στις Θαλασσινές Σπηλιές Πέγειας, όπου το μαζούτ είχε εγκλωβιστεί στη σπηλιά αναπαραγωγής της μεσογειακής φώκιας. Το πρόβλημα έγινε αντιληπτό και μετά από ημέρες οι αρμόδιοι αφαίρεσαν μεγάλη ποσότητα μαζούτ βάρους 2.200 κιλών. Η δεύτερη αφορούσε στον εντοπισμό στερεών υπολειμμάτων καυσίμου σε μορφή μικρών τεμαχίων έξω από τη Λεμεσό. Για την περίπτωση αυτή φαίνεται να ενημερώθηκαν, να έδρασαν εγκαίρως και να προχώρησαν άμεσα στις ενδεδειγμένες ενέργειες για αντιμετώπιση της κατάστασης. Στην πρώτη περίπτωση υπήρξε ολιγωρία στην ενεργοποίηση του σχεδίου δράσης για την αντιμετώπιση του περιστατικού ρύπανσης στη σπηλιά, σε αντίθετη με τη δεύτερη. Μια ολιγωρία, που κανείς δεν γνωρίζει αν είχε σχέση με τον θάνατο της μικρής φώκιας. Αντίθετα, στη δεύτερη περίπτωση οι αρμόδιοι έδρασαν την επομένη του εντοπισμού, αφού βλέπετε η μόλυνση επιφέρει πλήγμα στον τουρισμό αυτή την περίοδο. Η ρύπανση με μαζούτ της σπηλιάς εντοπίστηκε από το σύστημα παρακολούθησης, όχι νωρίτερα, όταν βρισκόταν εντός της θάλασσας. Από το γεγονός αυτό διαπιστώνεται ότι υπάρχει ελλιπής επιτήρηση στη θαλάσσια περιοχή του Ακάμα. Αυτή την ελλιπή επιτήρηση εκμεταλλεύεται ο κάθε επιτήδειος και προχωρεί σε παράνομες απορρίψεις πετρελαιοειδών στη θαλάσσια περιοχή της Κύπρου. Η εσκεμμένη απόρριψη πετρελαιοειδών θα πρέπει να ευαισθητοποιήσει περισσότερο όσους έχουν τον ρόλο να επιτηρούν τη θάλασσα, ιδιαίτερα σε θέματα προστασίας του περιβάλλοντος, ανεξάρτητα αν η Κύπρος είναι τουριστικός προορισμός.
Πάμε τώρα στη μικρή φώκια που πέθανε χωρίς να γνωρίζουμε ακόμα την αιτία. Ήταν η δεύτερη φώκια που γεννήθηκε την τελευταία διετία, γεγονός που έδωσε ευφορία σε όλους, ιδιαίτερα σε μία περίοδο που κορυφώθηκε η συζήτηση για την αύξηση της ανθρώπινης όχλησης στις σπηλιές αναπαραγωγής και ξεκούρασης του είδους στον Ακάμα.
Για όσους θυμούνται, την προηγούμενη δεκαετία είχαμε ακόμα δύο γεννήσεις φώκιας στις σπηλιές του Ακάμα και του Ακρωτηρίου Λεμεσού. Και οι δύο αυτές είχαν την ατυχία να πεθάνουν νωρίς. Η πρώτη από χτύπημα από προπέλα σκάφους και η δεύτερη από πνιγμό μετά από έντονη καταιγίδα. Επομένως, υπάρχουν και απρόβλεπτοι λόγοι για να πεθάνουν οι νεαρές φώκιες, λόγοι που δεν λήφθηκαν υπόψη σε καμία επιστημονική έρευνα, έτσι ώστε να καταγραφούν και να συναξιολογηθούν μαζί με την υποβάθμιση του ενδιαιτήματος λόγω της ανθρώπινη όχλησης. Περιστατικά ρύπανσης της θάλασσας από πετρελαιοειδή δεν παρουσιάζονται μόνο από εσκεμμένη απόρριψη σε ανεπιτήρητες θάλασσες. Ατυχήματα μπορεί να προκληθούν και από το πρόγραμμα εξόρυξης και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων, το οποίο δεν υποβλήθηκε σε δέουσα εκτίμηση επιπτώσεων στο περιβάλλον, ειδικά όσον αφορά στις θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές του Δικτύου Natura 2000.
Ατυχήματα από τις δραστηριότητες αυτές μπορούν να συμβούν ανά πάσα στιγμή για μία σειρά από λόγους, όπως βύθιση πλοίου, έκρηξη, είτε ακόμα και από σύγκρουση σκαφών υποστήριξης και εφοδιασμού. Εφόσον προκύψουν τέτοια ατυχήματα οι επιπτώσεις στη θάλασσα θα είναι σημαντικές από την απελευθέρωση πετρελαίου, την απελευθέρωση αερίου και συμπυκνωμάτων, τη διαρροή πετρελαίου ή και ρευστών γεώτρησης.
Επομένως, μπορεί να προκύψουν σημαντικά αρνητικές επιπτώσεις στα θαλάσσια ύδατα της Κυπριακής Δημοκρατίας, επηρεασμός του παράκτιου και θαλάσσιου περιβάλλοντος, ακόμα και διασυνοριακές επιπτώσεις σε γειτονικές χώρες, καθώς επίσης και επιπτώσεις στον τουρισμό, στην υδατοκαλλιέργεια, στην πρόσληψη νερού, στη ναυτιλία και στην πολιτιστική κληρονομιά.
Παρά τα προβλήματα αυτά που πιθανόν να προκύψουν το πρόγραμμα εξόρυξης και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων ουδέποτε υποβλήθηκε σε δέουσα εκτίμηση, με αποτέλεσμα να αδειοδοτούνται αβέρτα εταιρείες για τη διενέργεια ερευνών με πάσα μυστικότητα.
