Διαβάστε παρακάτω πώς κατάφερε η Ισλανδία να μεταμορφώσει ριζικά τους έφηβούς της από τους πιο βαρείς πότες της Ευρώπης που ήταν μέχρι και πριν από 20 χρόνια, σε πιο υγιείς και ευτυχισμένους πολίτες σήμερα. 
 
Εκτός από μεγάλη χρήση αλκοόλ, το 23% των νέων της Ισλανδίας παραδέχονται ότι κάπνιζαν κάθε μέρα. 
 
Τα διάφορα εκπαιδευτικά προγράμματα που δοκιμάστηκαν για να κόψουν οι νέοι αυτές τις ολέθριες συνήθειές τους, δεν έφεραν αποτέλεσμα. Κάποια στιγμή, επιστήμονες από την ψυχολογική κοινότητα της χώρας έσκυψαν πάνω στο πρόβλημα για να καταλάβουν όλα τα δεδομένα τους, και να βρουν μια λύση εφικτή. Επικέντρωσαν την προσοχή τους κατ’ αρχάς, όχι σε αυτούς που έκαναν κατάχρηση αλκοόλ, αλλά σε εκείνους που δεν έπιναν καθόλου. 
 
Τα πρώτα πράγματα που διαπίστωσαν, και μάλιστα πολύ εύκολα, ήταν ότι: (α) οι γονείς τους ξόδευαν περισσότερο χρόνο μαζί τους, (β) επιδίδονταν σε συχνές εξωσχολικές δραστηριότητες, και (γ) δεν ξενυχτούσαν έξω. 
 
Αντίθετα, οι άλλοι που έπιναν πολύ αλκοόλ, διαπιστώθηκε ότι συχνά είχαν να διαχειριστούν προβλήματα οικογενειακού άγχους, βαριεστιμάρας και νωθρότητας. 
 
Έτσι, έφτιαξαν και έβαλαν μπροστά ένα πρόγραμμα ενθάρρυνσης των νέων να ασχοληθούν με άλλες δραστηριότητες. Να ενεργοποιηθούν. Να γίνουν πιο κοινωνικοί. Να μην κλείνονται στον εαυτό τους, μπροστά σε μια οθόνη. Έβαλαν τις βάσεις, δημιούργησαν τις υποδομές (χωρίς γραφειοκρατία και άλλα γνωστά σε εμάς… θεσμικά εμπόδια), και προσφέρθηκαν στους έφηβους μουσική, χορός, και συμμετοχή σε συλλόγους τέχνης. 
 
(Μπορεί να ακούγεται απλοϊκό, αλλά δεν είναι. Προηγήθηκε σοβαρός σχεδιασμός, πολλή δουλειά και, προπαντός πλήρης στήριξη από την κυβέρνηση και όλους τους εκπαιδευτικούς φορείς. Χωρίς ατέλειωτες κουβέντες …). 
 
Το συγκεκριμένο σχέδιο με τις πιο πάνω δραστηριότητες βοήθησε τους νέους να ξεφύγουν από την ατομικότητά τους και τον πολύ στενό κύκλο των λίγων τους φίλων, που και αυτοί παρόμοια προβλήματα εξάρτησης είχαν, και να αισθανθούν μέλη μιας ομάδας. Ότι ανήκουν κάπου. 
 
Επίσης, η κυβέρνηση πρόσφερε σε κάθε οικογένεια (αρχικά στην πρωτεύουσα Ρέικιαβικ, όπου το πρόβλημα ήταν ιδιαίτερα οξυμένο) περίπου €280 τον χρόνο ανά παιδί, ως επιπλέον κίνητρο για να παίρνει μέρος στις δραστηριότητες αυτές. 
 
Μέχρι το 2012, το 42% των νέων 15-16 ετών κατάφερε να ασχολείται με ένα άθλημα 4 φορές την εβδομάδα, και ακόμα συνεχίζει.
 
Τα σχολεία έκαναν και εξακολουθούν να κάνουν τακτικά μαθήματα στους γονείς για το πώς να ξοδεύουν περισσότερη ώρα με τα παιδιά τους. Αυτό, αποδείχθηκε ότι βοήθησε πάρα πολύ, αφού γρήγορα διπλασιάστηκε ο ποιοτικός χρόνος που περνούν κάθε εβδομάδα με τους γονείς τους, παιδιά που μέχρι πρόσφατα παραδέχονται πως μπορεί να περάσουν και μέρες που να μην ανταλλάξουν στο σπίτι άλλη κουβέντα από ένα σκέτο «γεια», «τι θα φάμε;» και «ό,τι έχει».
 
Στην Ισλανδία είναι παράνομο να πουλάς καπνικά προϊόντα σε νέους κάτω των 18, και αλκοόλ κάτω των 20 ετών. Επίσης, είναι παράνομο να είναι εκτός οικίας αργά τα βράδια παιδιά κάτω των 16. Ο αριθμός των νέων που τώρα δηλώνει ότι μέθυσαν έστω μία φορά σε έναν μήνα, έπεσε κατά 90%. Και μόλις 3% των εφήβων 15-16 παραδέχτηκαν ότι άναψαν και κάπνισαν κανονικό ή άλλο τσιγάρο. 
 
Σήμερα, οι έφηβοι της Ισλανδίας χαρακτηρίζονται ως οι «πιο καθαρά ζώντες» στην Ευρώπη. Σύμφωνα με το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ, το ισλανδικό μοντέλο μπορεί να βοηθήσει εκατομμύρια παιδιά και σε άλλες χώρες. Η αντικατάσταση βλαβερών συνηθειών με εξωσχολικές δραστηριότητες και με περισσότερο ποιοτικό χρόνο με την οικογένεια, είναι μια καλή και αποτελεσματική συνταγή.
 
Για περισσότερα για το πώς η Ισλανδία άλλαξε τις κακές συνήθειες των νέων, διαβάστε εδώ: wef.ch/2OEa7Mp
 
Το World Economic Forum, που είναι η πηγή αυτού του κομματιού της στήλης σήμερα, είναι ένας διεθνής οργανισμός για τη συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα προς όφελος του κοινού συμφέροντος. Η λογική της συνεργασίας υπερισχύει εκείνης που λέει ότι αυτά τα πράγματα, όπως η ροπή των νέων προς το κάπνισμα και το αλκοόλ, και άλλα πολλά, είναι θέμα της κυβέρνησης. Της όποιας κυβέρνησης. Για παράδειγμα, στη συγκεκριμένη περίπτωση της Ισλανδίας, συνέπραξαν θαυμάσια ψυχολόγοι και κοινωνικοί λειτουργοί από παντού. Κι ίσως πρέπει αυτό να γίνει οδηγός και για μας. 
 
* Τα στοιχεία που παρουσιάζονται σε αυτό το θέμα, είναι από έρευνα του Mosaic Science. (mosaicscience.com)
* Φωτογραφία: Reuters, Ivan Alvarado